عرض کمتر از 2 متر است. آنقدر کوچک است که حتی دو نفر می توانند آن را به زور عبور دهند. به همین دلیل آنها را واسطه نامیدند. کوچه ای که زمانی جذابیت خاص خود را داشت اما دیگر برای ساکنان آزاردهنده نیست.
کوچه های آشتی کوچه های باریکی هستند که عمدتاً در محله های قدیمی یافت می شوند. عموم مردم بر این باور بودند که این موقعیت جالب باعث خنده و آشتی آن ها شده بود که دو نفر که با هم قهر بودند هنگام عبور از این کوچه ها با هم برخورد کردند. وجود این کوچه‌ها در حاشیه شهر کویری رنگارنگ‌تر است و سایه‌های آنها باعث شده مردم از گرما و تابش مستقیم نور خورشید در امان بمانند. این کوچه ها برای ورود به سرویس بهداشتی زنانه ساخته شده اند و برخی آن را مختص زنان می دانند.
در شهر شلوغی مثل تهران هنوز نمونه هایی از کوچه های آشتی وجود دارد. از منطقه شمیراناتو تا پاسداران و پامنور. کوچه ها برای بسیاری از رهگذران جذاب است و سوژه عکاسی است اما شهروندانی که در این کوچه ها خانه دارند ترافیک سنگینی دارند. از اثاثیه گرفته تا جابجایی آمبولانس و موانع برای حرکت وسایل نقلیه شخصی.
علیرضا زمانی-کارشناس مسائل فرهنگی و اجتماعی- وی درباره این کوچه ها به مجله آنلاین گفت: وی ادامه داد: در گذشته ساخت و ساز بر اساس اصول خاصی نبود، بحث مدیریت بحران مطرح نمی شد و محله ها معمولاً بر اساس کوچه، پیاده رو و بازار شکل می گرفت، برخی از کوچه ها باریک بود، بله، می گفتند اگر می خواستند عبور کنند. کوچه ها باید از هم عبور کنند و اگر عصبانی بودند با هم روبرو می شدند و آشتی می کردند به همین دلیل این کوچه ها را به کوچه آشتیانکان می گفتند و به عبارت دیگر «واسطه» به باریک بودن کوچه اشاره می کند. . بسیاری از این کوچه ها در منطقه سنگلج و عودلاجان تهران قرار دارند و تا به امروز وجود دارند. اکثر طبقه متوسط در این مناطق زندگی می کنند و کمتر این کوچه ها را در مناطق اصیل نشین اودراجان می بینیم.»
به گفته وی، در برنامه ریزی شهرداری اصولی در نظر گرفته شده است که عرض کوچه ها معمولاً 6 یا 8 متر است و با وجود مدیریت بحران و طرح های توسعه شهر تهران، بدون شک این خانه های کوچه بهسازی شده است. به همین دلیل این کوچه ها به تدریج در حال از بین رفتن هستند.
در کنار کوچه‌های آشتیکانان، انواع دیگری مانند سبت، هزاران کوچه درختی و کوچه‌های دربند را می‌بینید، اما می‌دانید که این نمونه‌های اولیه کوچه‌ها کجا و چگونه شکل گرفته‌اند، احتمالاً افراد کمی هستند.
حمیدرضا بیگ زاده – کارشناس معماری – بافت منحصربه‌فرد شهر ناشی از چندین عامل بود: ترتیب حرکت آب یا کج شدن زمین، ترتیب مسیرهای مارلو، آدامرو یا کاروان بر تقسیم‌بندی‌ها و بلوک‌ها در طول زمان تأثیر می‌گذارد. وی به مجله آنلاین گفت. حرکت آب، گذرگاه‌های باریکی بین زمین‌ها ایجاد کرد که بیشتر آنها زمین‌های کشاورزی بود، اما زمانی که بحث حمل‌ونقل وسایل نقلیه در آن زمان مطرح نبود، دیوارهایی بین این زمین‌ها کشیده شد. .. .. شاید اولین شکل گیری کوچه آشتی به دلیل همین جاده بین مزارع و باغات بود. بعدها که اینها به محدوده ساخت و ساز مسکن اضافه می شود، کوچه ها شکل باریکی را حفظ می کنند. در بسیاری از مواقع، مناطق تاریخی تهران و شهرهای حاشیه کویر به دلیل روش های تقسیم اراضی و شرایط اقلیمی از کوچه های بسیار باریک استفاده می کردند. این کوچه های باریک با استانداردهای امروزی دیگر محبوبیتی ندارند. یکی از معیارهای بافت فرسوده نفوذناپذیری است که تعریف آن این است که راهرو باریک است و خودرو نمی تواند در آن حرکت کند.
او ادامه می دهد. بیشتر این کوچه‌ها در صورت عدم ثبت ملی یا حفاظت از پارچه‌ها از بین می‌روند.» بیشتر مردم دوست دارند ماشین‌ها به جلوی در یا خانه بیایند، مخصوصاً در حالت ترافیکی امروزی. به عبارت دیگر، خودرو جزء لاینفک زندگی آنهاست. “
این عضو هیئت علمی دانشگاه فنی و حرفه ای یزد به فرهنگ سازی در این حوزه اشاره می کند. وی ادامه داد: این کوچه ها به زودی از بین می روند، بنابراین باید میراث فرهنگی در این حوزه به طور جدی تعیین تکلیف شود، بنابراین میراث فرهنگی و شهرداری ها باید برای فرهنگ سازی در این حوزه تصمیمات جدی بگیرند، همچنین نگاه کلی به این کوچه ها چندان مثبت نیست. قبلاً داشتن خانه شخصی در این کوچه خوب بود، اما اکنون شرایط متفاوت است و عاملی است که ارزش ملک را پایین می آورد، من در فکر توسعه برای تغییر ماهیت ملک بودم. در حالی که برخی از آثار تاریخی خانه‌های اطراف کوچه ناپدید شده‌اند، نمونه‌های مشابه در کوچه‌های آنها و در شهر تاریخی فراوان است، قرار دادن، تصرف یا برداشتن کوچه‌ها در کوچه‌ها به خانه‌های تاریخی مجاور این کوچه‌ها آسیب می‌زند و الگوهای فضای شهری را از بین می‌برد و به آن می‌رسد. نقطه کوچه ها . . “”
به گفته بیگ زاده، «با توجه به شرایط اقلیمی منطقه کویری، بیشتر نمونه کوچه های آشتیکانان به دلیل سایه زیاد در این معابر در شهرهای حاشیه کویر دیده می شود.» این کوچه ها به دلیل ماهیت درونی آنها، که بافت را در این شرایط فشرده تر می کند. از سوی دیگر پیچ و خم کوچه های آشتی، جنبه حفاظت از ساختار شهرها و خانه ها را نیز داشت، اما اکنون وضعیت فرق کرده و مانند گذشته نیست، چرا که اینها را تسکین می دهد و می توان آن را تهدید به حساب آورد. گذرگاه ها به طور فزاینده ای با مشکل مرتبط هستند. در مناطق برفی کوهستانی به دلیل بارش برف و نیاز به آفتاب کوچه های کمتری وجود دارد. به اصطلاح شهرها، روستاها و پیشینه های تاریخی وجود دارد و حفظ اصالت و هویت آنها یک اولویت مشترک است، اما حفظ مردمی که در این فضاها زندگی می کنند ارزشی ندارد و نمی توان زندگی در این مکان ها را مقصر دانست. تغییر این فضاها مانند جراحی است که باید به صورت موردی نقطه به نقطه دیده شود تا بتوانیم بدون آسیب رساندن به آن گام برداریم. عرض کوچه ها در آشتیانکن کمتر از 2 متر است. با در دست گرفتن چاقوی قصابی و گفتن تمام کوچه های باریک به عرض 4 متر، ویرانی وحشتناکی به وجود می آید و چنین بافت شهری بسیار ظریف است.
یکی از مشکلات سازه های قدیمی این است که در صورت بروز حادثه آمبولانس هایی مانند آمبولانس و آتش نشانی نمی توانند وارد محله شوند و امدادرسانی در این مناطق با مشکل مواجه می شود. اما این معمار برای این مشکل نیز راه حلی دارد. وی ادامه داد: دسترسی وسایل نقلیه مانند آمبولانس و ماشین های آتش نشانی به منازل فردی منجر به سلاخی این سازه ها می شود، اما راه حلی در این زمینه وجود دارد و آمبولانس یا تجهیزات. اما این بدان معنا نیست که باید کل بافت را از بین ببریم.در کشور ما بیشتر کار روی این موضوع انجام نشده است، اما در برخی از شهرهای جهان که علاقه مند به حفظ بافت تاریخی هستند، ماشین آلات خاصی در حال طراحی هستند. بافت آمبولانس های مورد استفاده در بافت تاریخی برخلاف آمبولانس هایی که در سایر نقاط شهر استفاده می شود، در کشور ما استفاده از وسایل نقلیه کوچک و برقی نیز باعث می شود که این امکانات برای ساکنان این مناطق هزینه متعادلی داشته باشد، همچنین می توان آن را فراهم کرد. به نظر من دور از انتظار نیست که خودروهای امداد و نجات از کشورهای دیگر مطابق با این مسیرها طراحی یا خریداری شوند.اطفاء حریق در بافت تاریخی.اگر امکانات شهری را فراهم می کنید، مجبور نیستید در این مناطق از خودروهای آتش نشانی استفاده کنید. بیشتر بافت‌هایی که در شهرهای تاریخی می‌شناسم همین وسایل است، البته این موضوع باید توسط مردم برای حفاظت از این کوچه‌ها شناخته و درک شود و فرهنگ‌سازی شود تا بتوانند بر سختی‌های زندگی در این فضاها فائق آیند و از آن استقبال کنند.» آلمان چندین فضای مسکونی دارد که برای جلوگیری از رسیدن وسایل نقلیه به جلوی واحد طراحی شده است و مردم پس از یک مسیر باید از دوچرخه استفاده کنند یا در مسیر پیاده روی کنند.”
انتهای پیام/