میزان خسارات مالی تصادفات چگونه براساس نرخ دیه تعیین میگردد؟
قوانین بیمه‌ای برای حوادثی از جمله تصادفات رانندگی، بیمه شخص ثالث را در تمهیدات خود لحاظ کرده‌اند. این بیمه براساس نرخ دیه، انواع خسارات جانی و مالی را تعیین و پرداخت می‌کند. خسارت جانی می‌تواند مترادف نقص عضو یا حتی فوت فرد باشد. در این موارد می‌توان برحسب نرخ دیه، خسارت را محاسبه و جبران کرد. حال شاید سوال شما این باشد که دیه چیست؟ نرخ دیه سال ۱۴۰۱ چگونه محاسبه می‌شود؟ میزان خسارات مالی تصادفات چگونه براساس نرخ دیه تعیین میگردد؟ چطور دیه یا خسارت را از بیمه یا صندوق تامین خسارت بدنی بگیریم؟ ما در این مقاله به پرسش‌های شما پاسخ می‌دهیم. با مجله اینترنتی ایده آل مگ همراه باشید.
نرخ دیه در سال 1401 چقدر می باشد؟
نرخ دیه سال ۱۴۰۱ اعلام شد. به نقل از مجله اینترنتی ایده آل مگ نرخ دیه سال ۱۴۰۱ تعیین شد. قیمت دیه کامل در ماه‌های غیر حرام برای سال ۱۴۰۱، ۶۰۰ میلیون تومان اعلام شد. به گزارش شناسنامه قانون، طبق اعلام مرکز رسانه قوه قضائیه، به موجب ابلاغ رئیس قوه قضائیه با توجه به بررسی‌های به عمل آمده، قیمت دیه کامله در ماه‌های غیر حرام برای سال ۱۴۰۱ مبلغ ۶ میلیارد ریال معادل ۶۰۰ میلیون تومان تعیین شد.
براساس قانون، نرخ دیه در ماه‌های حرام به میزان یک سوم افزوده خواهد شد؛ بنابراین، این میزان برای ماه های حرام، ۸۰۰ میلیون تومان خواهد بود.
ماه های حرام عبارتند از: محرم، رجب، ذی القعده و ذی الحجه
توضیح اینکه فقط در تصادفات رانندگی میزان دیه برای مرد و زن یکسان محاسبه میگردد و دیه زن در موضوعات کیفری و ضرب و شتم نصف مرد می باشد.
دیه چیست؟ مبلغ دیه چگونه تعیین میگردد؟
قاعده ” لاضر و لا ضرار” اسلام تاثیر زیادی بر حقوق جزایی ایران دارد. به موجب این قاعده، حق هر گونه آسیب جانی و مالی به دیگران از همه افراد سلب شده است. علیرغم وجود چنین قوانینی، طبیعی است که همه افراد هم مقید به اجرای مقررات نباشند؛ دیده می‌شود خساراتی عمد یا غیرعمد به افراد وارد شود. موضع مقامات قانونی در قبال چنین خساراتی چیست؟
اگر آسیبی به شخص دیگر چه عمدی چه غیر عمدی وارد شود، فرد ملزم به جبران آن خسارت است. در مبحث آسیب‌های جسمی، مساله قصاص و دیه مطرح می‌شود. قصاص به مقابله مثل آسیب در جرایم عمدی تعبیر می‌شود. به عنوان مثال، اگر کسی عمدا آسیبی به چشم شخص دیگر وارد نمود، شخص مقابل از حق قصاص این آسیب با صدمه زدن به گوش فرد برخوردار است. در مواقع جرایم غیرعمدی، بحث دیه مطرح می‌شود. دیه، جبران خسارت بدنی با پرداخت مالی است.
یکی از مهم‌ترین مجازات جرایم در قانون جزایی، دیه است. براساس ماده ۴۸۸ قانون مجازات اسلامی، ”دیه، مقدار مال معین است که شرع اسلام برای جبران جنایات غیرعمدی، شبه عمد، خطای محض و جنایت عمدی (اگر قاضی اجرای حکم قصاص را عملی نداند) و نقص عضو مشخص می‌کند.”
اگر در شرع، میزان جبران خسارت مشخص شده باشد، دیه نامیده می‌شود؛ اگر این مقدار خسارت پرداختی، تعیین نشده باشد از اصطلاح ” ارش” استفاده می‌شود.
ارش چیست و چه ارتباطی به دیه دارد؟
ارش، یکی از تقسیم‌بندی‌های دیه است و به دیه‌ای گفته می‌شود که مقدار آن در قانون اسلام تعیین نشده باشد. دادگاه و مقام قضایی با توجه به
نوع جرایم و تاثیر آن بر فرد آسیب‌دیده
میزان خسارت
نرخ دیه
گزارش کارشناس
میزان ارش را اعلام می‌کند.
انواع دیه چیست؟
دیه در شرایط مختلف، تنوع می‌یابد. میزان دیه را براساس نوع آسیب وارده به انسان به انواع زیر تقسیم کرده‌اند:
دیه جان: آسیبی که با قصد و اختیار وارد می‌شود. بنا بر حکم شرع، این امر موجب حق قصاص برای آسیب دیده خواهد شد. فرد آسیب دیده می‌تواند از قصاص چشم‌پوشی کرده و دیه دریافت نماید
دیه شبه عمد: فرد مجرم قصد ارتکاب جرم منجر به آسیب دارد ولی قصد او ارتکاب خود جنایت نیست. به عنوان مثال برای ادب کردن، فردی را کتک بزنیم ولی در اثر این کتک زدن، فرد جان خود را از دست بدهد.
خطای محض: نه قصد جنایت وجود دارد و نه انجام کار منجر به آن خسارت شده است. به عنوان مثال، هنگام بازی افراد، توپ، شیشه پنجره خانه‌ای را بشکند و محکم به سر فرد موجود در آن خانه خورده و سبب مرگ او شود.
طبق تعریف دیه که در بالا اشاره کردیم، اگر جرایم غیرعمدی با آسیب به جان، اعضای بدن و نقص عضو همراه باشند، با دیه معین جبران خواهد شد. مقدار دیه را شرع تعیین می‌کند. فرد بزهکار، مجرم یا ورثه او باید این میزان دیه مشخص را به طرف مقابل بپردازند. حال که با مفهوم دیه و انواع آن آشنا شدیم، شاید بپرسید: قیمت دیه انسان چگونه محاسبه می‌شود؟
چگونه میزان نرخ دیه تعیین می‌شود؟
نرخ دیه، امری مادی محسوب می‌شود. همانند هر امر مادی و مالی دیگری، نرخ و میزان دیه برای مجرم و مقصر حوادث از اهمیت بالایی برخوردار خواهد بود. به علاوه میزان دیه هر سال نسبت به سال قبل تغییر خواهد کرد. دلیل این تغییر نرخ دیه را می‌توان در نرخ تورم ایران یافت. با توجه به نرخ فزاینده تورم، هر سال قیمت دیه رشد می‌کند.
هر ساله بعد از اعلام درصد تورم از سوی بانک مرکزی، قوه قضاییه نرخ دیه کامل انسان را تعیین می‌کند. سپس این نرخ دیه معین به ارگان‌ها و افراد اطلاع رسانی خواهد شد. طبق مجازات اسلامی، مبلغ دیه کامل انسان معادل نرخ روز ۱۰۰ شتر سالم خواهد بود. البته معیارهای جامعه امروزی نیز در تعیین مبلغ دیه دخیل هستند. البته به هر حال باید قیمت روز دیه را در نظر گرفت.
در هنگام بروز حوادث رانندگی و تصادفات، پزشکی قانونی میزان صدمات وار به فرد را به دادگاه اعلام می‌کند. سپس دادگاه با توجه به نرخ دیه در آن سال و میزان آسیب‌های وارد شده به فرد، میزان خسارت جانی را تعیین خواهد کرد.
چگونه مبلغ دیه در ماه‌های حرام محاسبه خواهد شد؟
محاسبه نرخ دیه در ماه‌های حرام و غیرحرام متفاوت خواهد بود. اگر رفتار مجرمانه و آسیب بدنی مثلا تصادف رانندگی و خسارت جانی در ماه حرام یا در محدوده مکانی مکه صورت گیرد، قیمت دیه چگونه محاسبه می‌شود ؟ یک سوم دیه به مبلغ قیمت دیه در ماه‌های غیرحرام افزوده می‌شود. شاید برایتان سوال باشد که ماه‌های حرام شامل چه ماه‌هایی هستند؟ محرم، رجب، ذی القعده، ذی الحجه جزو ماه‌های حرام محسوب می‌شوند.
اگر کسی در ماه عادی صدمه ببیند ولی در ماه حرام فوت شود، میزان دیه عادی بدون افزایش سهم ۱/۳ ماه حرام پرداخت میگردد. ولی اگر هر دوی آسیب و فوت در ماه حرام صورت گیرد، دیه تشدید شده و مطابق نرخ ماه حرام پرداخت خواهد شد. حال ببینیم که نرخ دیه کامل در سال ۱۴۰۱ چقدر است؟ جدول قیمت دیه چگونه خواهد بود؟
احکام مربوط به دیه در بودجه سال ۱۴۰۱
در لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ به کسری اعتبارات دیه محکومان هم توجه شده است در این لایحه گفته شده به منظور تامین کسری اعتبارات دیه محکومان موثر جرائم غیر عمدی ناشی از تصادف با اولویت زنان معسر و مواردی که پرداخت خسارت بر عهده بیت‌المال یا دولت است وزیر دادگستری مجاز است با تصویب هیئت نظارت صندوق تامین خسارت‌های بدنی حداکثر تا ۳ هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال از منابع درآمد سالانه موضوع بند‌های (ث) و (ج) قانون بیمه اجباری خسارت وارد شده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه را از محل اعتبارات صندوق تامین خسارت‌های بدنی این قانون دریافت و هزینه کند.
البته مدیرعامل صندوق مزبور مکلف است با اعلام وزیر دادگستری مبلغ یاد شده را به نسبت در مقاطع سه ماه در اختیار وزارت دادگستری قرار دهد وزارت دادگستری مکلف است گزارش عملکرد این بند را هر سه ماه یکبار به کمیسیون‌های برنامه و بودجه و محاسبات اقتصادی اجتماعی و قضایی و حقوق مجلس شورای اسلامی ارائه کند.
همچنین در لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ آمده است صندوق تامین خسارت‌های بدنی مکلف است دیه زندانیان حوادث رانندگی غیرعمد را که به دلیل هر گونه محدودیت سقف تعهدات شرکت‌های بیمه و صندوق مذکور در زندان به سر می‌برد و قبل از لازم الاجرا شدن قانون بیمه اجباری خسارات وارده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه زندانی شده‌اند تامین کند تا پس از معرفی ستاد دیه کشور به صورت بلاعوض نسبت به آزادی آن‌ها اقدام شود.
در بند دیگری از این لایحه آمده است به منظور پرداخت خسارت و افرادی که جبران خسارت آن‌ها بر عهده بیت المال یا دولت از خزانه داری کل کشور مکلف است ۱۰ درصد از منابع ردیف‌های درآمدی شامل جریمه‌های وصولی راهنمایی و رانندگی و خدمات قضائی وصولی توسط قوه قضاییه و هزینه‌های دادرسی و جزای نقدی وصولی تعزیرات حکومتی تا سقف ۵ هزار میلیارد ریال را به نزد خزانه‌داری کل کشور واریز کند و منابع حاصل به صورت ماهانه از طریق ردیف هزینه‌ای جدول شماره ۹ این قانون در اختیار وزارت دادگستری قرار می‌گیرد منابع و مفاد این حکم با دیه چیست
یکی از مهم ترین انواع مجازات هایی که برای برخی از جرایم ، در قانون مجازات اسلامی ، در نظر گرفته شده ، دیه می باشد . دیه در ماده 448 قانون مجازات اسلامی ، تعریف شده که بر اساس ماده مذکور : ” دیه مقدر ، مال معینی است که در شرع مقدس ، به سبب جنایت غیر عمدی بر نفس ، عضو ، یا منفعت ، یا جنایت عمدی در مواردی که به هر جهتی قصاص ندارد ، مقرر شده است “
با توجه به تعریفی که از دیه ارائه شد ، می توان گفت ، در صورتی که جرایم غیر عمدی ، نظیر تصادف ، سبب آسیب به جان ، اعضای بدن و منافع دیگری شده باشد ، به حکم شرع ، میزانی دیه تعیین می گردد که مجرم ، باید به شخص بزه دیده و یا ورثه او بپردازد . البته ، دیه ، در موارد جرایم عمدی و ضرب و جرح نیز وجود دارد.
در شرایطی که جرم ، از نوع عمدی بوده ، ولی به دلایلی ، نتوان مرتکب را قصاص نمود ، دیه ، تعیین و پرداخت می گردد . همچنین ، گاهی ممکن است ، با اینکه حکم قصاص برای جرمی صادر شده باشد ، اما خود بزه دیده و یا اولیای دم وی ، به دریافت دیه به جای قصاص ، راضی شوند و به اصطلاح ، دیه بگیرند که در ادامه این مقاله ، قصد داریم، به بررسی جدول قیمت دیه سال ۱۴۰۱ بپردازیم و بگوییم میزان مبلغ دیه کامل انسان در سال 1401 چقدر می باشد .
نحوه تعیین میزان و نرخ دیه 1401
در قسمت قبل ، به تعریف مختصری از دیه ، به عنوان یکی از مجازات های پیش بینی شده در قانون مجازات اسلامی ، پرداخته شد . پس از صحبت در خصوص مفهوم دیه ، در این قسمت ، قصد داریم ، درباره نحوه تعیین میزان و نرخ دیه سال 1401 صحبت کنیم و بگوییم که جدول قیمت دیه هر سال و سال ۱۴۰۱ ، چگونه و با چه روندی ، مشخص و اعلام می گردد .
نرخ و جدول قیمت دیه در هر سال ، با سال قبل ، تفاوت دارد ؛ چرا که ، تورم موجود در کشور نیز اقتضا می کند ، همه ساله ، نرخ دیه مشخصی تعیین گردد و دیه سال ۱۴۰۱ نیز از این قضیه مستثنی نیست . در همین راستا ، نرخ قیمت دیه کامل انسان در هر سال ، طبق نظر کارشناسان و با توجه به درصد تورمی که از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اعلام می شود ، تعیین شده و در اختیار رئیس قوه قضاییه قرار می گیرد که رئیس قوه قضاییه نیز پس از موافقت ، آن را به اطلاع عموم می رساند .
نرخ دیه کامل انسان در سال ۱۴۰۱
در قسمت قبل ، در خصوص نحوه تعیین دیه هر سال توضیح دادیم. همانطور که اشاره شد ، رئیس قوه قضاییه ، با صدور بخشنامه ای ، نرخ و مبلغ دیه کامل انسان را در هر سال ، ابلاغ و اعلام می نماید . لذا در این قسمت ، قصد داریم ، درباره نرخ دیه کامل انسان در سال 1401 صحبت کنیم و بگوییم که نرخ دیه کامل انسان در سال ۱۴۰۱ چقدر می باشد .
بررسی این موضوع ، یعنی، بررسی میزان مبلغ دیه کامل انسان در سال 1401 ، از آن جهت ، مهم و ضروری است که اولا ، دیه سایر اعضای بدن ، بر مبنای آن ، محاسبه می گردد و ثانیا ، محکوم به پرداخت دیه یا مسئول پرداخت، باید ، مبلغ دیه را به نرخ روز یا همان یوم الادا بپردازد ، حتی اگر سال محکومیت ، با سال پرداخت متفاوت باشد.
بر اساس مبلغ دیه سال 1401 ، دیه کامل انسان در این سال ، ششصد میلیون تومان ( 600/000/000 ) می باشد ؛ یعنی ، در صورتی که شخصی ، محکوم به پرداخت دیه ای معادل دیه کامل انسان بشود ، باید مبلغ ششصد میلیون تومان ، دیه بپردازد که این مبلغ ، برای ماه های عادی ، یعنی ماه های غیر حرام می باشد.
همچنین ، طبق قواعد کلی ، دیه در ماه های حرام ، به میزان مشخصی ، تغلیظ شده و افزایش می یابد که مبلغ تغلیظ دیه در ماه های غیر حرام ، معادل یک سوم دیه کامل انسان می باشد . از آن جهت که یک سوم دیه کامل انسان در سال ۱۴۰۱ ( که ششصد میلیون تومان تعیین شده است ) ، معادل دویست میلیون تومان می شود ، در ماه های حرام ، مبلغ دویست تومان ( 200/000/000 ) به نرخ دیه کامل انسان در ماه های عادی ، افزوده خواهد شد که معادل هشتصد میلیون تومان ( 800/000/000 ) می شود.
نحوه محاسبه چند درصد دیه
در قسمت های قبل درباره دیه سال 1401 و نرخ دیه کامل انسان ۱۴۰۱ توضیح دادیم و اشاره کردیم که نرخ دیه کامل انسان 1401 چقدر می باشد.پس از صحبت در خصوص دیه سال ۱۴۰۱ ، در این بخش ، قصد داریم ، درباره نحوه محاسبه چند درصد دیه که صحبت کنیم و بگوییم که نحوه محاسبه چند درصد دیه چگونه خواهد بود.
برای محاسبه چند درصد دیه ، لازم است تا نرخ دیه در هر سال را در ماه های غیر حرام بدانیم. ضرورت این موضوع ، از این جهت می باشد که چند درصد دیه ، با در نظر گرفتن دیه کامل هر سال ، محاسبه می شود . به عنوان مثال ، چنانچه قاضی ، در سال 1401 ، بابت جراحتی به ده درصد دیه کامل رای دهد ، این ده درصد ، با در نظر گرفتن نرخ دیه کامل انسان1401 ، محاسبه خواهد شد. دیه کامل انسان 1401 ، 600 میلیون است و ده درصد آن ، 60 میلیون تومان خواهد شد .
برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص نرخ دیه در سال 1401، در کانال تلگرام حقوق کیفری عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون نرخ دیه در سال ۱۴۰۱ پاسخ دهند.