دیابت چیست؟
به نقل از متخصص تغذیه؛ بیماری دیابت امروزه به یکی از رایج ترین بیماری ها در جهان تبدیل شده است که دارای انواع بسیار متنوعی می باشد. روند ابتلا به دیابت امروزه در ایران نیز در حال رشد می باشد که این روند رو به رشد می تواند دلایل بسیار متفاوتی از جمله کم تحرکی، تغییر سبک زندگی، مصرف غذا های پر کالری و … داشته باشد. بیماری دیابت یک بیماری مزمن می باشد که بدن افراد مبتلا به آن توانایی استفاده از گلوکز یا ذخیره ی آن را ندارد. می دانیم که گلوکز قند خون بوده که در بیماران مبتلا به دیابت مقدار آن در خون افزایش یافته و به همین دلیل نیز قند خون این بیماران بالا می رود. همانطور که اشاره کردیم بیماری دیابت دارای انواع بسیار متفاوتی می باشد که در ادامه ی مطلب شما را با آن ها آشنا می کنیم.
دیابت نوع 1 چیست؟
دیابت نوع 1 که یک بیماری ارثی می باشد که این بیماری بیشتر در کودکان و نوجوانان رایج می باشد و معمولا دلایلی مانند مصرف بیش از حد قند و غذا های پر کالری و … ندارد. در بدن بیماران مبتلا به دیابت نوع 1 روند تولید هورمون انسولین متوقف می شود. به این ترتیب بیماران مبتلا به دیابت نوع 1 با تزریق روزانه ی انسولین از عوارض بیماری دیابت در امان می مانند.
هورمون انسولین یکی از هورمون هایی است که توسط بدن انسان تولید می شود و وظیفه ی این هورمون کاهش گلوکز موجود در خون و ذخیره کردن آن در کبد می باشد. به عبارت دیگر هنگامی که هورمون انسولین در بدن یک فرد ترشح می شود، گلوکز های موجود در خون به اندام های از بدن مانند کبد، انتقال یافته و در آن جا به صورت گلیکوژن ذخیره می شوند. به این ترتیب با ترشح انسولین قند خون افراد کاهش می یابد.
دیابت نوع 1 چه علائمی دارد؟
دیابت نوع 1 دارای علائم بسیار متفاوتی می باشد که از جمله آن ها می توان به احساس تشنگی، افزایش تعداد دفات دفع ادرار، افزایش خشکی دهان، کمبود انرژی و در برخی موارد خواب آلودگی و … اشاره کرد. البته باید به این نکته اشاره کرد که ممکن است یک فرد به بیماری دیابت نوع 1 مبتلا باشد اما علائمی را که در بالا اشاره کردیم نداشته باشد. برای اطلاع از اینکه به بیماری دیابت نوع 1 مبتلا هستید بهترین روش انجام آزمایش خون می باشد.
در صورتی که دیابت نوع 1 کنترل نشده و قند خون بیمار از حد معمول خود بالا تر برود، ممکن است که این افراد دچار مشکلاتی شوند. به طور مثال در صورتی که انسولین تزریق نشده و قند خون این افراد از حد معمول بیشتر شود، ممکن است که دچار تاری دید، بی حسی در پا، بی هوش شدن و اغما شوند. به این ترتیب اگر به بیماری دیابت نوع 1 مبتلا هستید و پزشک متخصص میزان مشخصی از هورمون انسولین را تجویز کرده است، بهتر است که در زمان لازم میزان دوز تجویز شده را تزریق کنید.
دیابت نوع 2 چیست؟
دیابت نوع 2 که شناخته شده ترین نوع بیماری دیابت می باشد با نام های دیگری مانند دیابت بزرگسالی و دیابت غیر وابسته به انسولین نیز شناخته می شود. دیابت نوع 2 بیشتر در افراد بزرگسال بالاتر از 45 سال اتفاق می افتد که البته ممکن است برخی از افراد در سنین پایین تری نیز به این بیماری مبتلا شوند. ریسک فاکتور های بسیار متفاوت و متعددی برای دیابت نوع 2 وجود دارد که از جمله آن ها می توان به کم تحرکی، چاقی، پر خوری، مصرف غذا های پر کالری، سبک زندگی بدون ورزش و … اشاره کرد.
دیابت نوع 2 برخلاف دیابت نوع 1 یک بیماری وراثتی نمی باشد اما باید به این نکته نیز توجه کرد که ژنتیک افراد در ابتلا به بیماری دیابت نوع 2 بسیار تأثیر گذار می باشد. نکته ای که در مورد دیابت نوع 2 مهم است، این است که شمار مبتلایان به دیابت نوع 2 در سراسر جهان از سایر انواع دیابت بیشتر می باشد. به این ترتیب افرادی که در معرض خطر هستند باید بسیار هوشیار باشند.
علائم دیابت نوع 2 چه مواردی است؟
دیابت نوع 2 نیز مانند دیابت نوع 1 علائم متفاوت و متعددی می تواند داشته باشد اما نکته ی قابل توجه این است که به دلیل اینکه در هر دو نوع بیماری دیابت، قند خون افراد بالا می رود و بدن توانایی کاهش آن را ندارد، علائم بیماری دیابت نوع 2 نیز مشابه علائم بیماری دیابت نوع 1 می باشد. در ادامه به انواعی از علائم رایج در بیماری دیابت نوع 2 اشاره می کنیم اما باید توجه داشته باشید که هر فرد مبتلا به بیماری دیابت نوع 2 الزامی نیست که تمامی این علائم را داشته باشد. در صورتی که افراد یک یا چند علامت از علائم زیر را داشته باشند، بهتر است که به پزشک متخصص مراجعه کنند تا با انجام آزمایش های لازم از بیماری خود با خبر شوند.
احساس تشنگی بیش از حد و خشکی دهان
معمولا تمامی افرادی که به بیماری دیابت نوع 2 مبتلا می شوند، یکی از اولین شکایت های آن ها تشنگی بیش از حد و خشکی دهان می باشد. افراد مبتلا به دیابت یا مستعد ابتلا به آن ممکن است که در طول روز به دلیل تشنگی و خشکی دهان، مجبور به مصرف حجم زیادی از آب و یا سایر مایعات و نوشیدنی ها شوند.این افزایش نوشیدن مایعات نیز خود باعث می شود که افراد دفعات بیشتری به دستشویی برای دفع ادرار مراجعه کنند که خود نیز یکی دیگر از علائم بیماری دیابت می باشد.
عفونت
بسیاری از بیماران مبتلا به دیابت قبل از پیشرفت بیماری و ایجاد خسارات در سلامتی خود قادر به تشخیص دیابت در خود نیستند. به همین دلیل بسیاری از این افراد هنگامی متوجه بیماری خود می شوند که تا حدود زیادی پیشرفت کرده است و باعث ایجاد برخی از عارضه ها در بدن آن ها شده است. یکی از این عارضه ها که با پیشرفت بیماری دیابت حاصل می شود، ایجاد عفونت ها در برخی از نقاط بدن می باشد.
به عنوان مثال برخی از افراد مبتلا به دیابت ممکن است که پس از مدتی عفونت هایی را در دستگاه ادراری خود تجربه کنند و همچنین در ادرار خود لکه هایی از خون را مشاهده کنند. یکی دیگر از علائم در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 این است که پس از ایجاد خراش و یا زخم بر روی پوست آن ها ممکن است که مدت زمان زیادی طول بکشد تا زخم و یا خراش بر روی پوست آن ها ترمیم شود. همچنین به عنوان یکی دیگر از علائم دیابت نوع 2 می توان به خارش های شدید به ویژه در ناحیه ی کشاله ران اشاره کرد.
سردرد
سردرد یکی از علائم رایج در بین بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 می باشد. البته توجه داشته باشید که داشتن سردرد به تنهایی نمی تواند به عنوان یک علامت برای ابتلا به بیماری دیابت به شمار رود و معمولا با علائم دیگری مانند تاری دید و … همراه می باشد. افراد مبتلا به دیابت نوع 2 معمولا با انجام کار های روزمره ی خود به زودی خسته می شوند و پس از این خستگی ها سردرد به سراغ آن ها می آید. تا اینجای مطلب با کلیاتی در مورد بیماری دیابت و همچنین دیابت نوع 1 و 2 و علائم آن ها آشنا شدیم. اما در ادامه ی مطلب قصد داریم که شما را با نوع دیگری از دیابت یعنی دیابت بارداری آشنا کنیم. در ادامه ی مطلب روش های کنترل دیابت بارداری و همچنین غذاهای پایین آورنده قند خون را به شما معرفی می کنیم.
دیابت بارداری چیست؟
برخی از خانم ها در دوران بارداری خود پس از انجام برخی از آزمایشات متوجه می شوند که سطح خون آن ها نسبت به حالت عادی بالاتر رفته است که به این وضعیت دیابت بارداری گفته می شود. دیابت بارداری معمولا در هفته های 24 تا 28 بارداری روی می دهد. بر اساس آمار های جهانی از سازمان بهداشت، در حدود 2 تا 8 درصد از زنان در دوره ی بارداری خود، دیابت بارداری را تجربه می کنند.
نکته ی بسیار مهم در مورد دیابت بارداری این است که این بیماری احتمال ابتلا به بیماری دیابت نوع 2 را در زنان افزایش می دهد. ممکن است که خانم هایی که برای بار اول در هنگام بارداری تشخیص می دهند که به دیابت بارداری دچار شده اند، قبل از بارداری نیز به بیماری دیابت مبتلا باشند. البته به این معنی نمی باشد که تمامی زنانی که در هنگام بارداری به دیابت بارداری مبتلا می شوند از قبل نیز دیابت داشته اند.
بیماری دیابت بارداری در صورتی که کنترل نشود، ممکن است که هم برای مادر و هم برای کودک نیز مشکل ساز باشد
باید توجه داشت که بیماری دیابت بارداری در صورتی که کنترل نشود، ممکن است که هم برای مادر و هم برای کودک نیز مشکل ساز باشد. به عبارت دیگر این بیماری احتمال ابتلا به دیابت نوع 2 را در 10 الی 15 سال آینده در مادر افزایش داده و همچنین احتمال ابتلا به دیابت در آینده را برای کودک نیز افزایش می دهد. علت اصلی پیدایش بیماری دیابت بارداری ایجاد اختلال در میزان هورمون های بارداری در بدن خانم های باردار می باشد. به عبارت دیگر در خانم ها در زمان حاملگی هورمون های مختلفی ترشح می شوند که برخی از این هورمون ها قابلیت تنظیم قند خون بدن آن ها را دارد. در برخی از زنان باردار در میزان این هورمون ها اختلال به وجود آمده و برخی از آن ها با هم تداخل پیدا می کنند.
دیابت بارداری چه علائمی دارد؟
همانطور که پیش تر نیز اشاره کردیم به دلیل اینکه در تمامی انواع بیماری دیابت، قند خون فرد بیمار بالا می رود، معمولا انواع مختلف بیماری دیابت علائم شبیه به همی دارند. باید به این نکته توجه داشت که معمولا تشخیص بیماری دیابت بارداری از روی علائم آن بسیاردشوار می باشد.
زیرا علائم مربوط به دیابت بارداری معمولا با برخی از مشکلات دوران بارداری اشتباه گرفته می شود. به همین دلیل بهتر است که خانم های باردار به انجام آزمایش های خون بسیار اهمیت دهند. معمولا برای آزمایش دیابت بارداری به فرد باردار، مواد شیرین و قندی داده می شود و پس از آن میزان قند خون آن ها اندازه گرفته می شود. پزشک متخصص با بررسی نتیجه ی آزمایش به این نکته پی می برد که بدن فرد باردار چگونه با این میزان قند برخورد کرده و چگونه قند خون را تنظیم می کند. در ادامه ی مطلب تعدادی از علائم مهم در بیماری دیابت بارداری را به شما معرفی می کنیم.
تاری دید
تاری دید یکی از نشانه های اولیه و رایج در بیماران مبتلا به دیابت بارداری می باشد. همانطور که می دانیم چشم های ما همواره با مایعات خاصی تغذیه می شوند که در صورتی که میزان گلوکز خون افزایش پیدا کند، بر روی این مایعات نیز تأثیر گذاشته و باعث می شود که چشم ها به راحتی نتوانند بر روی تصویر تمرکز کرده و به همین دلیل دید فرد تار شود. معمولا در این بیماران در صورتی که قند خون بالا رفته و یا این افراد غذا های سنگینی را مصرف کرده باشند، دید آن ها تار می شود. در صورتی که این افراد قند خون خود را کنترل کنند و سپس تاری دید آن ها برطرف شود، علامت تاری دید مربوط به بیماری دیابت بارداری می باشد در غیر این صورت ممکن است که مشکلات دیگری وجود داشته باشد.
خستگی
بسیاری از خانم های باردار علیرغم اینکه به بیماری دیابت بارداری مبتلا باشند یا خیر، در دوران بارداری احساس خستگی می کنند. این احساس خستگی که در بیشتر خانم های باردار به وجود می آید به دلیل تغییرات هورمونی می باشد که در دوران بارداری در بدن خانم ها به وجود می آید. اما پزشکان متخصص بیان می کنند که به دلیل اینکه سلول ها و اعضای داخلی بدن در هنگام بالا بودن قند خون، نمی توانند از اکسیژن و مواد مغذی برای تولید انرژی استفاده کنند، خستگی از علائم بیماری دیابت بارداری می باشد.
احساس تشنگی
خانم های باردار به دلیل اینکه حجم خونشان افزایش می یابد و همچنین فعالیت کلیه ها نیز برای دفع مواد زائد، بیشتر می شود. به همین دلیل در خانم های باردار نسبت به حالت عادی احساس تشنگی و خشکی دهان بیشتر می شود.
اما پزشکان متخصص در زمینه ی دیابت بیان می کنند که یکی از علائم مهم در بیماری دیابت بارداری احساس تشنگی و خشکی دهان می باشد. در صورتی که قند خون افراد بالا باشد، خون مقداری غلیظ شده که بدن سالم در حالت عادی با جذب آب از سلول ها، خون را رقیق می سازد. خانم های باردار توجه داشته باشند که در هنگام بارداری همیشه به میزان کافی آب بنوشند تا دچار عوارض کم آبی بدن نشوند.
افزایش تعداد ادرار
در خانم های باردار حجم خون و جریان خون افزایش پیدا کرده و به همین دلیل تولید ادرار در خانم ها باردار بالا می رود. به این ترتیب باید گفت که افزایش تعداد دفعات دفع ادرار در خانم های باردار امری عادی می باشد،
اما در خانم های بارداری که به دیابت بارداری نیز مبتلا هستند، دفعات مراجعه به دستشویی بیشتر می شود. کلیه های افراد مبتلا به دیابت بارداری به دلیل اینکه قند خون در آن ها بالا می رود، ادارار بیشتری تولید می کند به همین دلیل افزایش تعداد ادرار یکی از علائم بیماری دیابت بارداری می باشد.
حالت تهوع
یکی دیگر از نشانه های دیابت بارداری حالت تهوع می باشد. همانطور که می دانیم حالت تهوع در بسیاری از خانم های باردار شایع می باشد که البته در افراد مبتلا به دیابت بارداری میزان آن متفاوت می باشد. به این نکته دقت داشته باشید که در مواردی که حالت تهوع و استفراغ بعد از سه ماهه ی اول حاملگی نیز ادامه پیدا کند، از علائم بیماری دیابت بارداری می باشد.
کاهش وزن
همانطور که می دانیم خانم های باردار در دوران بارداری به طور معمول شاهد افزایش وزن خود خواهند بود. اما در افراد مبتلا به دیابت بارداری در برخی از موارد کاهش وزن مشاهده می شود. کاهش وزن در دوران بارداری می تواند که باعث ایجاد مشکلاتی برای کودک شود. باید به این نکته توجه کرد که بهتر است که خانم ها قبل از بارداری در وزن سلامت قرار بگیرند و در دوران حاملگی به تدریج و به صورت طبیعی شاهد اضافه وزن خود باشند. البته افزایش وزن بیش از حد نیز مناسب نبوده و ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی برای مادر و فرزند شود.
خانم های بارداری که به دیابت بارداری مبتلا هستند ممکن است که در طول بارداری اشتهایی زیادی داشته باشند و میزان غذای زیادی را نیز مصرف کنند، اما باز هم شاهد کاهش وزن خود باشند. کاهش وزن در هر زمانی از دوره ی بارداری باشد یک امر خطرناک بوده و حتما باید پزشک متخصص را در جریان گذاشت.
ایجاد برخی عفونت ها
در این مطلب در معرفی علائم دیابت نوع 1 و 2 نیز اشاره کردیم که یکی از علائم دیابت ایجاد برخی از عفونت ها می باشد. بر اساس امار ثبت شده توسط سازمان بهداشت جهانی خانم های بارداری که به بیماری دیابت بارداری مبتلا هستند، بیشتر از سایر افراد دچار عفونت می شوند. عفونت های ایجاد شده در دوران بارداری بیشتر در قسمت هایی مانند واژینال و مسیر ادراری می باشد که احتمال ایجاد این عفونت ها در افراد مبتلا به دیابت بارداری بیشتر نیز می باشد. علت این امر را می توان در این مسئله جستجو کرد که باکتری ها و قارچ ها بیشتر از گلوکز برای تغذیه ی خود استفاده می کنند به همین دلیل افرادی که به دیابت بارداری مبتلا هستند و گلوکوز موجود در خون آن ها بیشتر از سایر افراد است، بیشتر در معرض عفونت ها قرار دارند.
منبع: