خواص گیاهان دارویی نسترن

مقدمه

امروزه با افزایش تعداد و تنوع بیماریهای مزمن استفاده از داروهای شیمیایی جهت کنترل علائم آنها افزایش یافته­ است. از طرفی دیگر وجود عوارض جانبی فراوان ناشی از مصرف داروهای شیمیایی، تحمل پذیری با گذشت زمان، هزینه­ های بالا و عدم قطعیت درمانی سبب شده است تا گرایش عمومی به سمت استفاده از گیاهان دارویی خصوصاً طی دهه گذشته بهشدت بیشتر شود. مصرف این گیاهان علاوه بر کاهش هزینه های درمان در بسیاری از جوامع نتایج رضایتبخشی نیز داشته ­است .

بخشهای مختلف این گیاه به طور سنتی برای درمان بیماریهای مختلف مورد استفاده قرار میگیرند. برای مثال، ریشه آن برای درمان سرفه، هموروئید و اختلالات دفع ادراری، برگهای آن در درمان سرماخوردگی، آنفلوانزا و سرفه، شاخههای آن در درمان سنگ کلیه، میوه آن در درمان آسم، برونشیت و سرماخوردگی و درنهایت، دانههای آن برای درمان استئوآرتریت، رماتیسم و نقرس مورد استفاده قرار میگیرند  .

به نقل از خرید عطاری، به طور سنتی، مربا و سوپ این گیاه در کشورهای اسکاندیناوی مورد استفاده قرار میگیرد. همچنین در برخی از مناطق اروپا مصرف چای این گیاه رایج است. علاوه بر این، در بعضی از مناطق ایران، از جمله لرستان و اردبیل نیز، برای تهیه چای، غذاها یا نوشیدنیها، مورد استفاده قرار میگیرد .

از جمله ترکیبات مؤثر در میوه نسترن کوهی میتوان به ویتامین C، کاروتنوئیدها، توکوفرول، اسید فنولیک، بیوفلاونوئیدها، تانن، پکتین، اسیدهای ارگانیک، اسید آمینه، اسانس و اسیدهای چرب اشباعنشدهکه به فراوانی در گیاه نسترن کوهی یافت میشوداشاره کرد. علاوه بر این، این گیاه به عنوان یک منبع جایگزین لیکوپن محسوب میشود. همچنین به دلیل وجود مقدار قابل توجهی از ترکیبات فنلی نظیر کوئرستین، روتین و کمپفرول، این گیاه به عنوان منبع آنتیاکسیدانتی کارآمد معرفی میشود   .

هدف مطالعه­ حاضر مروری گذرا بر آخرین یافته و دستاوردهای علمی درباره این گیاه در بانکهای اطلاعاتی بود تا ویژگیها و خواص خاص این گیاه به محققین و علاقهمندان جهت کنترل و درمان بیماریهای شایع و مزمن انسانی معرفی شود.

روش کار

مجموعاً ۱۷۶ مقاله جستوجو شد که پس از انطباق با معیارهای ورود و بررسی مقالههای متعدد از لحاظ تشابه عنوانی و محتوایی و همراستایی با اهداف این مطالعه، درنهایت ۵۳ مقاله برگزیده­ شد . فیشبرداری و استخراج مطالب مدنظر پس از مطالعه مقاله انجام شد و به فراخور مطالب، در مقاله حاضر مورد استناد قرار گرفت.

یافته ها و بحث

در این بخش اثرات دانه، برگ و میوه نسترن کوهی بر بیماریها و بخشهای مختلف مطرح میشود.

خواص آنتی­اکسیدانتی

در مطالعات اخیر، محققان توجه بسیاری به خواص آنتیاکسیدانتی ترکیبات فنولی موجود در میوه نسترن کوهی کردهاند. این ترکیبات می­توانند رادیکال­های اکسیژن را در سیستم­های سلولی و غیرسلولی مهار کنند  . غلظتهای مختلف میوه نسترن کوهی قدرت رادیکال­های سوپراکسید و پراکسید هیدروژن را کاهش می­دهند، به علاوه این گیاه یک منبع فوقالعاده از مقادیر فراوان آسکوربیک اسید است. فلاونوئیدها و ارگانیک اسید موجود در نسترن کوهی از اکسیداسیون ویتامین C جلوگیری کرده و همین عامل سبب افزایش ثبات و زیست دسترسپذیری آن میشود. همچنین گزارش شده است که ویتامین C موجود در نسترن کوهی، شش برابر بیشتر از میوه پرتقال است که این مقدار بهخوبی میتواند باعث جلوگیری از فعالیت آلفا آمیلاز شود .

در مطالعه ­دیگری مشخص شد که عصاره آبی و الکلی نسترن کوهی عمدتاً به عنوان جاروکننده پراکسید هیدروژن و رادیکالهای آزاد عمل می­کند . سیستم دفاع آنتی­اکسیدانتی در پنج گونه­ گیاهی از جمله نسترن کوهی بررسی شد و به این نتیجه رسیدند که گلوتاتیون ردوکتاز نقش کلیدی در حفاظت از کلروپلاست در برابر آسیب­های اکسیداتیو دارد و در ازبینبردن پراکسید هیدروژن مؤثر است . اصولاً پلیفنولهای موجود درگیاه به علت داشتن خواص آنتی­اکسیدانتی و پرواکسیدانتی و اثرات مهم دیگر بر روی سلامت انسان، نظیر خاصیت آنتیموتاژنیک و تغییر بیان ژن، مورد توجه محققین قرار گرفتهاند. نسترن کوهی هم به لحاظ کمّی و هم کیفی مقادیر بالاتری از آنتیاکسیدانتها و کاروتنوئیدها را نسبت به بسیاری از میوههای دیگر دارد .

تأثیر بر مدل آسیب ایسکمی / خونرسانی مجدد کلیه ها

ایسکمی عامل مهم نارسایی حاد کلیوی است که با آغازکردن رویداد­های پیچیده و مرتبط به­ هم موجب آسیب و درنهایت مرگ سلول­های کلیه می­شود. مطالعات نشان دادند فرایند­های چندفاکتوری در توسعه و پیشرفت آسیب ایسکمی / خونرسانی مجدد دخالت دارند . از جمله مهم­ترین آن­ها رادیکالهای آزاد اکسیژن هستند که منجر به ازکارافتادن و آسیب و مرگ سلول­های کلیوی می­شوند. رادیکالهای آزاد یکپارچگی بافتهای بیولوژیک را از طریق لیپید پراکسیداسیون ساختارهای سلولی و لیپیدها و پروتئینها و اسیدهای نوکلئیک تخریب میکنند. این امر موجب آسیب به غشاهای سلولی، آزادشدن اجزای داخل سلولی و آسیب بیشتر بافتی می­شود  . تحقیقات اخیر نشان میدهند که عصاره­ نسترن کوهی به دلیل داشتن فعالیت­های ضدالتهابی و ضد­اکسیدانتی توانسته­ است کاهش تعداد گلبول­های قرمز و احتقان عروق ناشی از ایسکمی را تخفیف و آسیب­های کلیوی حاصل از ایسکمی / خونرسانی مجدد را کاهش دهد .

تأثیر بر لیپیدها و سلول­های سیستم ایمنی

انفجار تنفسی نوتروفیل­های پلیمرفونوکلئور منجر به تولید گونه ­های اکسیژن واکنش­پذیر از جمله آنیون سوپراکسید، هایپوکلرو اسید و هیدروژن پراکسید میشود. نسترن کوهی به علت مقدار زیاد ویتامین C و سایر ویژگیهای آنتی­اکسیدانتی در حذف آنها مؤثر است. بیش­ترین میزان ویتامینC نسترن کوهی در پوست و بیشترین میزان روغن در دانه­ آن است . طی انجام مطالعات بر روی خاصیت آنتی­اکسیدانی نسترن کوهی محققان عصاره­ این گل را تهیه کرده و ویتامین C را از آن حذف کردند. به طوری که عمدتاً فنولیک (مانند پروآنتوسیانیدین و فلاونوئیدها) باقی ماند. نتایج نشان داد عصاره هم در سیستمهای سلولی و هم در سیستم­های غیر­سلولی مهار می­شود. درنتیجه برای وجود خاصیت آنتی­اکسیدانی نسترن کوهی به هر دو ماده­ ویتامین C و پلی­فنولیک نیاز است .

آزمایشها بر روی اثرات ایمنی نسترن کوهی نشان میدهد مصرف این گیاه بر روی سطح گاما گلوبولین، تعداد تروپیل و مونوسیت و فاگوسیتوز اثر داشته و باعث افزایش آنها میشود. بنابراین، شواهد نشان می­دهد که عصاره­ نسترن کوهی بهکاررفته در طب سنتی، احتمالاً اثرات ایمنی نیز داشته­ باشد  .

خواص ضدالتهابی این گیاه در مطالعات موجودات زنده و در شیشه تأیید شده است. مطالعات با روشهای مختلف نشان میدهد که ترکیب اصلی این گیاه با خواص ضدالتهابی گالاکتولیپید است. گالاکتولیپید میتواند روند کموتاکسی نوتروفیلهای محیطی انسان را مهار کند . همچنین ثابت شده است که میوه گیاه میتواند هر دو آنزیم دخیل در التهاب سیکلواکسیژناز ۱ و ۲ را مهار کند .

بتاسیتوسترول یک فیتوسترول موجود در گیاه نسترن کوهی است که میتواند باعث مهار جذب کلسترول موجود در رژیم غذایی شود و مطالعات مختلفی نشان داده است که فیتوسترول دارای خواص ایمنیبخشی و ضدالتهابی در مدلهای مبتلا به سرطان (کولون و سینه) نیز هست. درواقع تنها در ۱۰ سال اخیر بوده است که تأثیر مستقیم آنها بر لنفوسیتهای سیستم ایمنی و مکانیسم عمل آن بر سلولهای سرطانی مورد توجه قرار گرفته است. همچنین نسترن کوهی و بهویژه دانه آن دارای مقادیر زیادی از فیبرهای گیاهی است که اهمیت ویژهای در رژیم غذایی دارد؛ زیرا با کاهش سرعت حرکت مواد غذایی در رودهها، موجب هضم بهتر و ارتقای جذب آن میشود .

تأثیر بر چشم و پوست

گیاه نسترن کوهی حاوی مقادیری کوئرستین، به عنوان یک آنتی­اکسیدانت است. طی آزمایش­هایی، محققان اثر عصاره متانولی نسترن کوهی در بیو­سنتز ملانوم موش و مکانیسم­های احتمالی آن را بررسی کردند . یکی از مواد مهمی که در ساخت ملانین به کار می­رود و ماده­ پیشساز آن است، اسید­آمینه­ تایروسین است که توسط آنزیم تایروسیناز به مواد دیگر تبدیل می­شود. کوئرستین جداشده از نسترن کوهی باعث کاهش فعالیت­های تایروسین و آنزیم تایروسیناز در سیستم سلولی میشود. همچنین با آزمایش این ماده در سلول­های سازنده­ تایروسین مشخص شد که دُز خاصی از این ماده روی پروتئینهای بیانکننده­ ژن تایروسین تأثیر داشته و باعث مهار بیان آن می­شود. همچنین این ماده دارای خواص ضدموتاسیونی نیز هست  . درواقع نسترن کوهی با مهار سدیم آزید دارای خاصیت آنتی­ژنوتوکسیک است .

تأثیر در سمیّت کبدی و دیابت

نتایج در مطالعه دیگر نشان داد مکمل عصاره­ گیاه نسترن کوهی در موش­هایی که به صورت ژنتیکیدیابتی هستند در مرحله پیشدیابتی اختلال تحمل گلوکز را بهبود، ترشح انسولین را افزایش، عملکرد سلولهای بتای پانکراس را حفظ و سرانجام تشکیل محصولات نهایی قندیشدن (گلیکوزیلاسیون) مشتقشده از متیل گلیاکسال ۱ (MG-H1) و باقیمانده­ کربوکسی­متیل لایزین را سرکوب کرده است .

تأثیر بر دستگاه ادراری

نتایج حاصل از مطالعات انجامشده در مورد تأثیرات نسترن کوهی و کلرید منیزیم بر کلسیم اگزالات (که نوعی سنگ ادراری است) نشان داده است که هنگام تزریق عصاره گیاه هیچ اثر قابل توجهی در حجم مایعات و یا غلظت آن مشاهده نشد. تزریق گیاه هیچ اثر دیورتیکی ایجاد نکرد، اما میزان کلسیم ادرار کاهش و میزان سیترات ادرار که مهارکننده تجمع کلسیم و ایجاد سنگ است، افزایش یافت.

هنگام تزریق کلرید منیزیم برعکس همین رخداد اتفاق افتاد و همچنین میزان pH نیز کاهش یافت. اما این اثرات در هنگامی که به طور همزمان تزریق عصاره گیاهی وجود داشت از بین رفت. بنابراین اثرات مثبت گیاه نسترن کوهی در عدم تشکیل سنگهای کلسیم اگزالات ادراری بهوضوح قابل تشخیص است  . در مطالعهای دیگر نتایج حاصل نشان داد نسترن کوهی افزایش کراتینین و نیتروژن اوره را تخفیف داده و از کاهش میزان گلبولهای قرمز به مقدار بسیار زیادی جلوگیری کرد .

اثر بر دستگاه گوارش و غدد مربوطه

نتایج مطالعات انجامشده درباره عصاره هیدروالکلی نسترن کوهی برای محافظت از آسیبهای معده ناشی از اتانول نشان داد که این عصاره اثرات ضدالتهابی مشابه ایندومتاسین دارد. همچنین این اثر ضد ادمی عصاره با افزایش دُز بیشتر میشود .

برخی از مطالعات نشان دادند میوه این گیاه دارای خواص ضد زخمهای معده در دُز ۲۰۷۰میلیگرم / کیلوگرم است. کاروتنوئیدهای موجود در ترکیبات این گیاه میتواند باعث محافظت از موکوسهای معدی در برابر بیماریهای مربوط به دستگاه گوارش شود. مطالعات آزمایشگاهی نشان داده است که این کاروتنوئیدها دارای خواص ضد هلیکوباکترپیلوری نیز هستند . برای بررسی اثر نسترن کوهی روی سلولهای سرطانی روده بزرگ، محققین آن را به چهار بخش عصاره تام، ویتامین C، پلیفنولهای خنثی و پلیفنول اسیدی تقسیمبندی کرده و طی ۷۲ ساعت روی سلولهای سرطانی در غلظتهای مختلف این مواد را ارزیابی کردند. نتایج نشان داد که هنگام حضور این ماده، میزان تولید گونههای اکسیژن واکنشی (ROS) که در مقابل پراکسید هیدروژن قرار میگیرند به طور قابل توجهی کاهش مییابند. بنابراین می­توان از نسترن کوهی به عنوان یک آنتی­اکسیدانت قوی نیز که اثرات ضدتکثیری در سلولهای سرطانی روده دارند یاد کرد .

اثر در بیماری لوسمی

لوسمی میلوئید حاد نوعی سرطان خون است که علائم اولیه نه چندان قوی و درمان محدود دارد. نسترن کوهی، مریم گلی، قسمتهای هوایی پونه کوهی، خولان و انواع توت اثرات ضدتوموری خوبی در این مورد در طب ایرانی از خود نشان دادهاند.در مطالعهای تأثیر این سه ماده یعنی ویتامین C، فلاونوئیدها و پلیفنولها بر روی تکثیر سلولهای سرطانی بررسی شد. نتایج نشان داد که ویتامین C، تکثیر و رشد سلولهای سرطانی را مهار نمیکند و بیشتر دارای خاصیت آنتی اکسیدانتی است، در صورتی که پلیفنولها دارای خاصیت ضدتکثیری هستند .

اثر بر بیماریهای آرتریت

عصاره نسترن کوهی دارای خاصیت ضدالتهابی و آنابولیکی در سلولهای کندروسیت است. یکی دیگر از موارد استفاده نسترن کوهی در بیماران مبتلا به استئوآرتریت و یا آرتروز گردن، مفصل ران و زانوست . در این مطالعه که با هدف بررسی، ارائه و ارزیابی شواهد موجود برای اثربخشی بالینی درمان با پودر گل گیاه نسترن کوهی در بیماران مبتلا به استئوآرتریت انجام شد، نتایج نشان داد که پودر گل این گیاه در بیماران مبتلا به استئوآرتریت اثر متوسطی داشت. اطلاعات نشان داد عصاره برگرفتهشده از گیاه نسترن کوهی، علائم استئوآرتریت را کاهش داد که با این نتایج، میتوان از نسترن کوهی به عنوان یک ماده غذایی که خاصیت دارویی مؤثری دارد برای کاهش علائم بیماری استئوآرتریت استفاده کرد.

اثر بر کاهش فعالیت گزانتین اکسیداز وکاهش سطح اوره سرم

اثر بر تومور سلولهای مغز و سیستم عصبی مرکزی انسان

برخی ملاحظات در مصرف گیاه

علیرغم نتایج مثبت مصرف گیاه نسترن کوهی که ناشی از مواد مؤثر موجود در آن است، مطالعات نشان میدهد مصرف برخی از فلاونوئیدها با کاهش ارزش غذایی برخی غذاها همراه است که علت آن را ناشی از توانایی آنها برای تشکیل کمپلکسهای ناشی از ترکیب با پروتئینها، اسیدهای آمینه ضروری، کربوهیدراتها و آنزیمهای گوارشی میدانند .

مصرف خوراکی میوه گل سرخ هیچگونه مسمومیتی ایجاد نمیکند با این حال دانههای آن سمی است و نباید مصرف شود. برخی گزارشات نشان میدهد کارگرانی که به طور مداوم در معرض میوههای گل سرخ هستند، ممکن است دچار حساسیت و مشکلات تنفسی ناشی از ورود پرزهای ریز میوه گل سرخ در مجاری تنفسی و یا قرارگیری آنها روی پوست شوند .

نتیجه گیری

نتایج حاصل از این مقاله مروری نشان میدهد گیاه نسترن کوهی به واسطه وجود مقادیر بالایی از ویتامین C، پلیفنولها، کاروتنوئیدها دارای خواص ضداکسیدانتی و ضدالتهابی بالایی است. به علاوه بومی، ارزان و دردسترس بودن و مهمتر از همه نبود یا کمعارضهبودن مصرف گیاه سبب شده است مصرفعصاره­ آبی (در قالب دمنوش و چای) و همچنین هیدروالکلی با توانایی بالا در مهار پراکسیداسیون لیپیدی بتواند نقش مهم و مکملی در پروتکلهای درمانی موجود جهت بهبود یا کنترل علائم بسیاری از بیماریهای مزمن مربوط به کبد و دستگاه ادراری و گوارشی و چشم و پوست و غیره داشته باشد. بنابراین امروزه ضرورت تحقیقاتی عمیقتر و گستردهتر جهت احیای زمینههای شناخت بیشتر اثرات مفید این گیاه جهت بهرهگیری از فواید آن خصوصاً در جنبههای دارویی احساس میشود.

ملاحظات اخلاقی

پیروی از اصول اخلاق پژوهش

در نگارش مقاله اصول اخلاق نشر رعایت شده است.

حامی مالی

این مقاله حامی مالی نداشته است.

مشارکت نویسندگان

ایدهپردازی و اصلاح مقاله: علی زارعی، سعید چنگیزی آشتیانی و مجید رمضانی؛ جمعآوری اطلاعات و اصلاح نگارشی: حسین پورچراغی، سید محمد افضلی، سینا آتشی و پرند پیروزی؛ نگارش پیشنویس اولیه و جمعآوری اطلاعات و اصلاحات نگارشی: مجید رمضانی، سعید چنگیزی آشتیانی و علی زارعی.

تعارض منافع

بنابر اظهار نویسندگان این مقاله تعارض منافع ندارد.

تشکر و قدردانی

بدینوسیله از مساعدت معاونت محترم تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی اراک برای تأمین مالی طرحهای تحقیقاتی مذکور صمیمانه تشکر میشود. مجموعه:

مصرف خوراکی میوه گل نسترن، هیچ‌گونه مسمومیتی ایجاد نمی‌کند

فواید میوه گل نسترن
گیاه نسترن درختچه‌ کوچکی است با ارتفاع حداکثر 3 متر و برگ‌هایی شامل پنج تا هفت برگچه دندانه‌‌‌دار که به شکل بیضی نوک‌تیز بوده و گل‌ها به رنگ‌های گلی (قرمز کم‌رنگ)، سفید مایل به گلی و یا سفید هستند.

این گل زیبا و خوش‌عطر سرشار از خواص دارویی است که علاوه بر آن رب مخصوص خوراکی نیز از آن تهیه می‌شود که می‌تواند جایگزین رب انار جهت استفاده در غذاها باشد؛ در ذیل به معرفی این گل و خواص آن می‌پردازیم.

ترکیبات میوه گل نسترن
میوه تازه گل نسترن(میوه گل سرخ) حاوی 5/0 تا 7/1 درصد ویتامین C است که ترکیبی از آسکوربیک اسید و هیدرو اسکوربیک اسید است؛ میزان ویتامین C میوه خشک موجود در بازار، ممکن است مختلف باشد، در آزمایشی که با روش رنگ‌‌سنجی و تین لایه کروماتوگرافی انجام گرفت، مشخص شد کاهش ویتامین C بستگی به مقدار خرد کردن و ذرات این میوه دارد به عنوان مثال در صورتی که میوه فقط نصف شود، میزان ویتامین C موجود در آن پس از یک سال و نیم نصف می‌شود، در حالی که اگر خرد شود، پس از شش ماه صددرصد ویتامین C آن از بین می‌رود.

در بعضی منابع از میوه گل سرخ به عنوان غنی‌ترین منبع ویتامین C یاد شده است؛ مرکبات 50 میلی‌گرم، کلم بروکلی خام و کیوی حدود 100 میلی‌گرم، بعضی سبزیجات مناطق گرمسیری 200 تا 300 میلی‌گرم، میوه گل‌سرخ 1250 میلی‌گرم، آسرولا 1000 تا 2330 میلی‌گرم و مارجون 3150 میلی‌گرم در هر صد گرم ویتامین C دارند؛ میوه این گل 20 برابر لیمو ویتامین C دارد.

برای درمان التهاب کلیه از جوشانده میوه گل نسترن استفاده می‌شود

سمیت و عوارض جانبی میوه گل نسترن
مصرف خوراکی میوه گل نسترن، هیچ‌گونه مسمومیتی ایجاد نمی‌کند و 100 گرم از آن حاوی بیش از 1200 میلی‌گرم ویتامین C است؛ مصرف مقادیر کم آن هیچ‌ عارضه‌ای در بر ندارد و در مورد مصرف مقدار زیاد و طولانی‌ آن هم گزارشی ارائه نشده است؛ در کتب اروپایی، مانند کمیسیون E، عوارض مصرف مقدار زیاد این میوه ناشناخته گزارش شده است.

البته کارگرانی که به طور مداوم در معرض میوه‌های گل‌ نسترن هستند، ممکن است دچار حساسیت و مشکلات تنفسی شوند؛ بعضی از این عوارض در واقع، حساسیت نیستند بلکه پرزهای ریز میوه گل‌ هستند که مانند پشم ‌شیشه بر روی پوست تحریکات مکانیکی پوستی ایجاد می‌کنند.

طریقه و میزان مصرف میوه گل نسترن
1 تا 3 قاشق میوه خرد شده را در آب جوش ریخته و 15 تا 20 دقیقه بگذارید به همان حال بماند؛ سپس آن را صاف و مصرف ‌کنید؛ این مقدار را می‌توان روزی سه بار تکرار کرد و میزان مصرف می‌تواند بر حسب وزن تا روزی 12 گرم باشد.

مهم‌ترین خواص میوه گل نسترن
ضد درد، ضد اسهال، ضد اکسیدان، ملین، ادرارآور، کاهش‌دهنده قند خون، مسهل، مهارکننده لیپواکسیژناز، مقوی اعصاب و ضد کرم و طبع آن گرم و خشک است. سرشار از ویتامین ث است و میوه خشک آن را بیش از یک سال نمی‌توان نگه‌داری کرد.

در دوران نقاهت از دمکرده میوه این گیاه استفاده شود؛ برای جوشانده میوه این گیاه را نباید زیاد جوشاند. برای ناراحتی‌های لثه و درد دندان از جوشانده این گیاه مزمزه شود؛ برای رفع حالت سستی در بدن از جوشانده میوه این گیاه بنوشند.

برای درمان التهاب کلیه از جوشانده میوه این گیاه استفاده می‌شود و برای درمان یبوست از مربای گل نسترن استفاده شود.

برای درمان ورم مثانه از دمکرده میوه این گیاه استفاده می‌شود؛ میوه این گیاه سرشار از کلسیم است.

دم کرده میوه این گیاه تصفیه‌کننده خون است؛ جهت برطرف کردن غم و اندوه 10 گرم میوه این گیاه را در 300 سی‌سی آب سرد به مدت 3 ساعت خیسانده سپس حرارت داده تا به جوش آید 15 دقیقه دم‌کرده روزی 3 فنجان بنوشند.

برای درمان اسهال و اسهال خونی 20 گرم میوه این گیاه را در 500 سی‌سی آب‌سرد به مدت 3 ساعت خیسانده سپس حرارت داده تا به جوش آید 15 دقیقه دم‌کرده روزی 3 فنجان بنوشند. آنچه در این مقاله می‌خوانید

گل نسترن گیاهی دارویی مفید در طب سنتی است که حاوی ویتامین سی و آنتی اکسیدان است. این گیاه دارویی برای فشارخون، کلسترول بالا، دیابت، پوست، سنگ کلیه و غیره مفید است. مصرف بیش‌ازحد این گیاه دارویی حالت تهوع و سردرد و سرگیجه می‌شود….

گل نسترن به عنوان یک گیاه مفید در طب سنتی، سرشار از ویتامین سی و آنتی اکسیدان است که به‌ شکل درختچه‌ای با نهایت سه متر ارتفاع و گل‌های قرمز کم‌رنگ، سفید و سفید مایل به گلی رشد می‌کند. گل نسترن که در انگلیسی به آن dog rose می‌گویند خواص دارویی فراوانی دارد و عرق آن هم برای درمان بیماری‌های مختلفی توصیه می‌شود. میوه گل نسترن هم در بخش دارویی مصرف می‌شود.

در ادامه با ما همراه شوید تا بیشتر با خواص گل نسترن آشنا شوید. قبل از هر چیز باید به این نکته اشاره کنیم که بهتر است برای مصرف این گیاه از طریق مشاوره آنلاین و یا مراجعه حضوری با دکترتو ارتباط بگیرید تا از نحوه درست استفاده از آن آگاه شوید.

خواص گل نسترن

به نقل از «» در رابطه با خواص گل نسترن:

طب سنتی مصرف این گیاه را داروی تقویت قلب و اعصاب و آرامش‌بخش می‌داند. در ادامه برخی از خواص گل نسترن را آورده‌ایم:

۱. خواص گل نسترن برای دیابت

بر اساس نتایج آزمایشی که روی موش‌ها انجام شد، موش‌هایی که عصاره این گل را دریافت کردند در مقایسه با موش‌هایی که از این امکان محروم بودند، آستانه تحمل بیشتری نسبت به قند نشان دادند. طب سنتی برای کاهش میزان قند خون در بیماران مبتلا به مصرف منظم پودر این گیاه یا میوه آن را توصیه می‌کند.

۲. خواص گل نسترن برای پوست

۳. گل نسترن برای سنگ کلیه

مصرف یک لیوان دمنوش میوه این گیاه پیش از غذا را دفع می‌کند. به همین دلیل در صورت ابتلا به سنگ کلیه بهتر است که با پزشک معالج خود و دکتر طب سنتی مشورت کنید و در صورت صلاح‌دید، آن را مصرف نمایید.

۴. خواص گل نسترن برای لاغری

مصرف چای این گیاه، روند کاهش وزن را سرعت می‌دهد و به کنترل وزن هم کمک می‌کند. وجود تیلیروزید در این گیاه نیز باعث افزایش متابولیسم می‌شود و برای مفید است.

۵. گل نسترن برای فشار خون

مصرف گل نسترن، سطح فشار خون را پایین می‌آورد. اگر برای دارو مصرف می‌کنید، دقت داشته باشید که مصرف آن، هم‌زمان با داروهای ضدفشار ممکن است تداخل دارویی ایجاد کند. بنابراین حتماً قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنید.

۶. خواص گل نسترن برای کرونا

این گل از دیرباز و در زمان قرون وسطی به‌ عنوان داروی گیاهی برای درمان بیماری‌های قفسه سینه محبوبیت داشت. این گیاه چند برابر بیشتر از لیموترش ویتامین C دارد و به ‌همین دلیل هم باعث تقویت بدن در شرایط کرونا می‌شود. البته دقت داشته باشید که داروهای گیاهی را هم نباید بدون توصیه و تجویز پزشک مصرف کرد. از این رو قبل از مصرف گل نسترن برای درمان با دکتر معالج و در دکترتو مشورت کنید.

۷. خواص گل نسترن برای رحم

طب سنتی برای درمان ناراحتی‌های رحمی و کیست‌های خوش‌خیم تخمدان مصرف این گیاه را به خانم‌ها توصیه می‌کند. دمنوش یا کوبیده میوه این گیاه به ‌شکل شیاف خاصیت تقویت رحم دارد و رطوبت رحم را نیز خشک می‌کند.

۸. گل نسترن منبع طبیعی ویتامین C

میوه این گیاه، منبع طبیعی ویتامین C و میزان ویتامین C آن سه برابر لیموترش و ۱۲ برابر پرتقال است. در هر ۱۰۰ گرم میوه این گیاه، نزدیک به ۶۰۰ میلی‌گرم ویتامین C وجود دارد.

۹. گل نسترن برای تقویت مو

مصرف موضعی این گیاه، همراه با حنا باعث تقویت موی سر می‌شود. به‌ علاوه اینکه مصرف روزانه مداوم یک سال گل خشک نسترن می‌تواند از سفیدی موی سر پیشگیری کند.

۱۰. گل نسترن تقویت ایمنی بدن

۱۱. دم‌کرده گل نسترن برای تصفیه خون

دم‌کرده این گیاه، گردش خون در بدن را تقویت می‌کند و آن افزایش می‌دهد. مصرف دمنوش میوه یا عرق آن هم به تصفیه خون کمک می‌کند. طب سنتی با تأکید بر روی خاصیت درمانی عرق نسترن برای تصفیه خون مصرف روزی سه فنجان دم‌کرده این گل را تجویز می‌کند.

۱۲. درمان اسهال و اسهال خونی

وجود اسید تری ترپن در این گیاه از دستگاه گوارش محافظت کرده و از عوامل بیماری‌زای عامل ناراحتی معده، و اسهال خونی جلوگیری می‌کند. برای درمان اسهال و اسهال خونی کافی است ۲۰ گرم میوه این گیاه را با یک لیوان آب جوشیده سرد‌شده ترکیب کنید و اجازه بدهید که سه ساعت بماند. بعد آن به ‌مدت ۱۵ دقیقه دم کنید. مصرف روزانه ۳ فنجان از این ترکیب در طب سنتی برای درمان اسهال و اسهال خونی تجویز شده است.

۱۳. عفونت معده

میوه این گیاه برای رفع التهاب و مفید است. در کنار این، عرق این گل هم انقباض ماهیچه‌های معده را برطرف می‌کند و زخم، درد و عفونت معده را التیام می‌بخشد. دمنوش میوه این گل برای دفع کرم معده توصیه می‌شود.

۱۴. درمان تپش قلب

به نقل از «» در رابطه با خواص درمانی گل نسترن:

وجود آنتی اکسیدان و فلاونوئیدها در این گیاه، آن را به یک گیاه دارویی مقوی قلب تبدیل کرده است.

طب سنتی برای درمان، مصرف روزی سه لیوان دمنوش میوه این گیاه را توصیه می‌کند. کافی است ۱۰ گرم از این میوه را سه ساعت در آب سرد خیس کنید و سپس روی حرارت ملایم بگذارید تا ۵ دقیقه بجوشد. پانزده دقیقه هم ترکیب را دم بگذارید و سپس آن میل کنید. با مصرف این دمنوش علاوه بر درمان تپش قلب، احتمال بروز بیماری‌های قلبی مثل ایست قلبی، حمله قلبی و بیماری کبوتری قلب هم پایین می‌آید.

۱۵. سنگ کیسه صفرا

یکی دیگر از خواص درمانی این گیاه پرخاصیت، درمان مشکلات سنگ کیسه صفرا است. طب سنتی مصرف دمنوش گل نسترن یا دم‌کرده میوه آن را برای درمان سنگ کیسه صفرا تجویز می‌کند.

۱۶. کاهش کلسترول

بیماری کلسترول با رسوب در دیواره رگ‌ها احتمال حمله قلبی را افزایش می‌دهد. یکی از خواص مصرف این گیاه، کاهش کلسترول بد خون است. افرادی که دارند می‌توانند با مصرف مداوم گل یا میوه این گیاه، میزان کلسترول خون را پایین بیاورند.

۱۷. نرمی استخوان

بر اساس تجویز طب سنتی برای درمان نرمی استخوان و کمبود ویتامین C یک کیلو میوه گل این گیاه را همراه با ۳۰۰ گرم نبات، خرد کرده و با هشت لیوان آب مخلوط کنید. ترکیب را به ‌مدت ۱۵ روز در جای گرم بگذارید. سپس آن را صاف و روزی یک فنجان قبل از غذا میل کنید. مصرف این جوشانده نرمی استخوان را درمان می‌کند.

۱۸. ورم مثانه

دم‌کرده میوه گل نسترن برای درمان ورم مثانه و التهاب مجاری ادراری استفاده می‌شود. به همین دلیل بهتر است که با مشورت و در صورت تائید پزشک معالجتان، آن را مصرف کنید.

گل نسترن و فرآورده‌های آن مانند دمنوش گل نسترن، عرق گل نسترن، میوه آن و غیره خواص و مزایای زیادی دارند مانند کاهش فشار خون، کاهش کلسترول، درمان سنگ کلیه و سنگ کیسه صفرا، اسهال و عفونت معده و غیره.

۱۹. آرتروز

وجود اسید چربی به‌ نام GOPO در این گیاه، خاصیت ضد ایجاد می‌کند. مصرف این گل می‌تواند از روماتیسم جلوگیری کند. قرص‌های عصاره این گیاه هم دردهای مفصلی آرتروز را تا ۹۰ درصد کم می‌کنند.

۲۰. درمان بوی بد عرق بدن

یکی دیگر از خواص جالب این گیاه پرخاصیت، درمان بوی بد عرق بدن است. اگر عصاره تازه این گیاه را بعد از حمام روی بدن‌ بمالید باعث خوش‌بو شدن بدن می‌شود. طب سنتی برای افرادی که زیاد عرق می‌کنند توصیه می‌کند که در پایان حمام بدن خود را با دم‌کرده گل و برگ این گیاه، آبکشی کنند.

۲۱. ترمیم شکستگی استخوان

برای ترمیم شکستگی استخوان و برطرف کردن ورم مقعد باید ضمادی از برگ این گیاه درست کنید و روی قسمت شکسته یا متورم قرار دهید.

میوه گل نسترن

میوه گل نسترن مصرف خوراکی دارد و برای تهیه ترشی، مربا، رب و چای هم استفاده می‌شود. چای میوه گل نسترن برای رفع اسهال و یبوست و درمان اسهال خونی مفید است. به‌ علاوه اینکه میوه گل نسترن به ‌خاطر مدر بودن، خاصیت درمان عفونت ادراری دارد و سموم را از بدن دفع می‌کند و در کنار آن نیز برای کنترل سرطان به ‌کار می‌رود. مصرف میوه گل نسترن استرس را کم و تپش قلب را درمان می‌کند.

رب گل نسترن

دمنوش گل نسترن

دمنوش گل نسترن خواص فراوانی دارد و برای درمان مشکلات و ناراحتی‌های جسمی زیادی تجویز می‌شود، اما مانند هر دمنوش گیاهی دیگری زیاده‌روی در مصرف آن مجاز نیست. مهم‌ترین ویژگی دمنوش گل نسترن وجود منابع غنی ویتامین C است. در ادامه، سایر خواص دمنوش این گیاه را برایتان آورده‌ایم:

• تصفیه خون
• مصرف دمنوش به ‌عنوان دهان‌شویه برای رفع درد دندان و التهاب لثه
• درمان ورم مثانه، سنگ کلیه، سنگ کیسه صفرا و ورم چرکی کلیه
• رفع بی‌خوابی
• افزایش جریان خون در پوست و بهبود سلامت پوست
• توقف خون‌ریزی سینه
• رفع انقباضات ماهیچه معده و تقویت‌کننده معده

رب تخمه گل نسترن

رب تخم گل نسترن خاصیت دفع سنگ کلیه دارد، اما از آنجایی که سنگ کلیه، بیماری حساسی است بهتر است که قبل از مشورت و تائید پزشک معالجتان به سراغ آن نروید!

عرق گل نسترن و خواص آن

عرق گل نسترن، طبع گرمی دارد و سرشار از ویتامین‌های مختلف، اسید چرب، فیبر، مواد معدنی و نیاسین است. این عرق، خاصیت داروی و درمانی هم دارد و برای التیام ورم مفاصل و آرتروز، روماتیسم، رفع عفونت ادراری، بی‌خوابی، درمان نفخ معده و بیماری‌های کلیوی در طب سنتی توصیه می‌شود. مصرف این مایع، تعداد سلول‌های سرطانی سینه را کاهش می‌دهد و از پیشرفت سلول‌های سرطانی در مغز جلوگیری می‌کند. خانم‌های باردار و شیرده حتماً باید با مشورت و توصیه پزشک سراغ این دمنوش بروند. سایر خواص مصرف عرق نسترن نیز شامل این موارد می‌شوند:

• کاهش کلسترول بد
• درمان دیابت
• درمان تپش قلب
• بهبود سلامت گوارش و درمان بیماری‌های گوارشی
• تقویت اعصاب و رفع اختلالات خواب
• دفع سنگ کلیه و سنگ مثانه
• درمان نفریت و ناراحتی‌های دستگاه ادراری
• درمان افسردگی
• افزایش تولید گلبول قرمز و پیشگیری از سرطان

طرز تهیه عرق گل نسترن چگونه است؟

عرق این گیاه از تقطیر گیاه نسترن با بخار آب به‌ دست می‌آید. برای تهیه عرق این گیاه، آب و میوه آن را بجوشانید. پس از اینکه آب تبخیر شد، نوبت به عملیات سرد کردن بخار و تقطیر سنتی یا صنعتی می‌رسد. مایع حاصل از این تقطیر، عرق گل نسترن است.

روش مصرف عرق نسترن به چه صورت است؟

این عرق را می‌توان روزی یک تا دو فنجان مصرف نمود. در کنار این نیز می‌توانید آن را به‌ شکل شربت نوش جان کنید. برای تهیه این شربت کافی است نصف فنجان عرق نسترن را با یک لیوان آب سرد و یک قاشق چای‌خوری عسل ترکیب و شب‌ها پیش از خواب یا صبح زود میل کنید. این عرق را می‌توان قبل از هر وعده غذایی هم مصرف نمود.

قیمت عرق گل نسترن چقد است؟

قیمت عرق گل نسترن بین هر لیتر ۳۰۰۰۰ تا ۳۵۰۰۰ تومان است. با این حال، نوسانات قیمت مانع از آن می‌شود که بتوانیم قیمت مشخصی را برای آن مطرح کنیم.

طبع عرق گل نسترن چیست؟

میوه این گیاه، دارای طبع گرم و خشک است، در نتیجه طبع این عرق هم گرم و خشک است. طب سنتی، طبع عرق و دمنوش این گیاه را معتدل و خشک می‌داند.

می‌دونی مصرف زیاد گل نسترن مضره؟

با متخصص مشورت کن تا راهنماییت کنه

عوارض مصرف گل نسترن

عرق و دمنوش گل نسترن در طب سنتی منع چندانی ندارد، اما زیاده‌روی در آن مثل هر ماده خوراکی دیگری ممکن است خطراتی داشته باشد. از جمله عوارض این گیاه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• افراد دارای مزاج گرم باید در فصول گرم سال در مصرف آن احتیاط کنند.
• اسهال، حالت تهوع، سرگیجه و سردرد از عوارض احتمالی زیاده‌روی در مصرف گل یا میوه این گیاه هستند.
• پرزهای میوه و گل این گیاه باعث حساسیت و آلرژی می‌شوند.
• وجود ویتامین C زیاد در گل این گیاه در صورت مصرف بیش از حد باعث ایجاد سنگ کلیه می‌شود.  
• مصرف دمنوش این گل با داروهای وارافین و استروژن تداخل دارویی دارد.

قبل از مصرف عرق یا دمنوش این گیاه بهتر است با در دکترتو مشورت کنید تا پزشک بر اساس وضعیت سلامتی شما توصیه‌های درمان در رابطه با این گیاه دارویی را به شما اراپه دهد.

عوارض گل نسترن در بارداری چیست؟

استفاده از دمنوش گل نسترن برای خانم‌های باردار ممنوع است. به همین دلیل نیز به هیچ عنوان نباید به سراغ مصرف آن بروند، مگر آنکه این اتفاق با اجازه و تشخیص پزشک صورت بگیرد.

عوارض دمنوش میوه گل نسترن چیست؟

مصرف بیش از حد دمنوش میوه این گیاه به ‌خاطر جذب بالای ویتامین C می‌تواند عوارض جانبی مثل سنگ کلیه، تهوع، درد شکم، استفراغ، اسهال و درد معده داشته باشد.

یبوست از عوارض مصرف گل نسترن

این گیاه با بهبود عملکرد سیستم گوارشی برای رفع نفخ شکم و یبوست مفید است. طب سنتی مصرف مربای آن را هم برای درمان یبوست توصیه می‌کند. مصرف پوسته این گل با بهبود عملکرد دستگاه گوارش، مشکلات مربوط به نفخ شکم و یبوست را برطرف می‌کند.

گل نسترن چه شکلی است؟

این گیاه، بومی اروپا، خاورمیانه و شمال آفریقا است که در خاک نسبتاً خشک در کناره‌های جنگ و چمنزارها رشد می‌کند؛ درختچه‌ای با برگ‌های درشت، ساقه‌ خاردار، گل معطر پنج گلبرگی صورتی کم‌رنگ، سفید خالص و صورتی. میوه گل نسترن کوچک و قرمز رنگ شبیه توت با طول ۱۵ تا ۲۰ میلی‌متر است که به‌ صورت خوشه‌های کوچک آویزان می‌شود.

انواع گل نسترن

گل نسترن انواع مختلفی دارد که می‌توان آن‌ها را در چند دسته‌بندی رونده، زرد، فرانسوی، کوهی و وحشی جای داد:

خواص نسترن رونده

• تقویت سیستم ایمنی بدن
• آرامش‌بخش
• تقویت قلب
• دفع سنگ کلیه

خواص نسترن زرد

از برگ گل نسترن زرد در فصل بهار برای مربا استفاده می‌شود و میوه آن که اواخر تابستان و اوایل پاییز می‌رسد به ‌شکل خام مصرف می‌شود.

• تقویت قلب و اعصاب
• رفع خستگی و بی‌خوابی
• آرامش‌بخش
• رفع عوارض کمبود ویتامین C
• برطرف کردن التهاب معده، درمان اسهال
• برطرف کردن سنگ کیسه صفرا
• پاک‌کننده کبد

خواص نسترن فرانسوی

این گل معمولاً به رنگ صورتی پررنگ تا قرمز است و به‌ خاطر عطر مطبوعش طرفداران زیادی دارد. از خواص آن می‌توان به تقویت‌کننده قلب و اعصاب، رفع افسردگی و بی‌خوابی و برطرف‌کنندگی خستگی اشاره کرد.

خواص گل نسترن وحشی

• مقابله با عفونت
• تقویت سیستم ایمنی بدن
• درمان نقرس، اسهال خونی
• درمان بیماری‌های گوارشی
• رفع التهابات پوستی

فواید گل نسترن کوهی

• مداوای ورم کلیه و مجاری ادراری
• استفاده از روغن دانه نسترن کوهی در صنایع آرایشی و بهداشتی
• استفاده زینتی در فضای سبز
• رفع بوی بد بدن
• افزایش سرعت جریان خون
• افزایش رطوبت و لطافت پوست

مصرف زیاد گل نسترن می‌تونه سنگ کلیه بیاره، پس با پزشک مشورت کن

ارزش غذایی گل نسترن

این گیاه، سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی مختلفی است که می‌توان آن‌ها را به صورت مختصر در این دسته‌بندی‌ها جای داد:

• پکتین
• ویتامین B
• ویتامین A
• ویتامین E
• فیبر
• پتاسیم
• کلسیم
• نیاسین
• اسید چرب
• آنتی اکسیدان

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به پزشک

گل نسترن گیاهی با خواص جادویی با کمترین عوارض برای بدن است، اما زیاده‌روی در مصرف آن باعث افزایش میزان ویتامین C در بدن و حالت تهوع، سردرد و سرگیجه می‌شود.

باید به این نکته اشاره کنیم که بهتر است برای مصرف این گیاه از طریق مشاوره آنلاین و یا مراجعه حضوری با دکترتو ارتباط بگیرید تا از نحوه درست استفاده از آن آگاه شوید.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!

محتوای این مقاله صرفا برای افزایش اطلاعات عمومی شماست.

برچسب‌های مرتبط: منبع:

برای درمان سنگ کیسه صفرا از جوشانده یا دمکرده میوه نسترن میل شود

برای درمان تپش قلب 10 گرم میوه نسترن را به مدت 3 ساعت در 300 سی‌سی آب‌سرد خیسانده سپس با حرارت ملایم جوش آورده 5 دقیقه جوشانده 15 دقیقه دم‌کرده روزی 3 فنجان بنوشند.

برای درمان حبس‌البول 10 گرم میوه نسترن را در 300 سی‌سی آب‌جوش 15 دقیقه دم‌کرده قبل از هر غذا یک فنجان بنوشند.

برای درمان نرمی استخوان و کمبود ویتامین ث یک کیلو میوه نسترن را با 300 گرم نبات کوبیده سپس با 2 لیتر آب مخلوط نموده به مدت 15 روز در یک محل گرم گذاشته سپس صاف نموده قبل از غذا یک فنجان بنوشند.

برای درمان ورم چرکی کلیه از جوشانده و دمکرده میوه نسترن استفاده شود و برای درمان سرماخوردگی و آنفلوانزا از دمکرده میوه نسترن استفاده شود.

برای دفع سنگ کلیه 15 گرم میوه نسترن را ابتدا خرد کرده در 300 سی‌سی آب سرد جوشانده 15 دقیقه دم‌کرده قبل از غذا یک لیوان بنوشند.

برای درمان سنگ کیسه صفرا از جوشانده یا دمکرده میوه نسترن میل شود.

جوشانده میوه نسترن دفع‌کننده کرم معده است؛ ضماد گل نسترن التیام‌دهنده زخم است.

بوی بد بدن را دفع می‌کند؛ آنهائی که عرق زیادمی‌کنند و بوی بد می‌گیرند باید تن خود را بعد از حمام کردن با دم‌کرده گل و برگ نسترن آبکشی کنند.

خونریزی از سینه را بند می‌آورد؛ بی خوابی را برطرف می‌کند؛ انقباض ماهیچه‌های معده را برطرف می‌کند و معده را تقویت می‌کند.

سرعت جریان خون را در پوست زیاد کرده و باعث لطافت پوست می‌شود؛ برای ترمیم شکستگی استخوان و رفع ورم مقعد، ضمادی از برگ این گیاه درست کرده و روی قسمت شکستگی یا تورم قرار دهید.

برای تهیه عرق نسترن، یک چهارم لیوان از عرق نسترن را با  یک لیوان آب مخلوط کرده، سپس آن را شیرین کنید؛ از این شربت می‌توانید چند لیوان در روز بنوشید.