ترومای روانی پاسخ به رویدادی است که فرد آن را به شدت استرس زا می داند. به عنوان مثال قرار گرفتن در یک منطقه جنگی، یک بلای طبیعی یا یک حادثه می تواند برای فرد آسیب زا باشد.تروما می تواند سبب بروز علائم جسمی و روحی بسیاری شود. اگرچه همه ی کسانی که اتفاقات استرس زا برایشان پیش آمده دچار تروما نمی شوند. تروما انواع مختلفی دارد. در برخی افراد علائم تروما زودگذر است اما در برخی دیگر اثرات طولانی مدت آن باقی خواهد ماند. با درمان تروما می توان ریشه ی آن را پیدا کرده و راه حل های اثرگذاری برای کنترل علائم آن پیدا کرد. با روانشناس اراک همراه باشید.
تروما چیست؟
تروما در حقیقت پاسخی احساسی به یک اتفاق وحشتناک مانند تصادف، تجاوز جنسی و یا بلایای طبیعی است. اگرچه تروما می تواند پاسخی برای موقعیت هایی باشد که فرد آنها را از لحاظ روحی و فیزیکی تهدید آمیز یا آسیب زننده بداند. فرد آسیب دیده ممکن است طیف وسیعی از احساسات مختلف را پس از حادثه و در دراز مدت احساس کند. فرد آسیب دیده ممکن است احساس گیجی، درماندگی و شوکه شدن داشته باشند و یا هضم اتفاق رخ داده برایشان دشوار باشد. همچنین تروما می تواند سبب بروز علائم فیزیکی شود.
تروما ممکن است تاثیرات طولانی مدتی بر سلامت روانی فرد بگذارد. اگر با گذشت زمان از شدت علائم کاسته نشود و ادامه داشته باشد به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) تبدیل می شود. در ادامه به شما پیشنهاد می دهم به فیلمی از کلینیک مهربد در خصوص تروما توجه نمایید:
انواع مختلف تروما عبارتند از:
ترومای شدید ولی زودگذر
این نوع تروما ناشی از اتفاقی استرس زا یا خطرناک است.
ترومای مزمن
ترومای مزمن ناشی از قرار گرفتن مکرر و طولانی مدت در معرض رویدادهای بسیار استرس زا مانند کودک آزاری، زورگویی یا خشونت خانگی است.
ترومای پیچیده
این نوع تروما ناشی از قرار گرفتن در معرض چندین موقعیت آسیب زا می باشد.
یکی دیگر از انواع تروما، ترومای ثانویه یا ترومای نیابتی است. در این نوع تروما فرد آسیب دیده در اثر ارتباط با افراد آسیب دیده ی دیگر در واقع علائم خود را تشدید می کند.
علائم تروما
علائم تروما می تواند شدید یا خفیف باشد. عوامل زیادی تعیین کننده ی چگونگی تاثیر یک رویداد آسیب زا بر شخص هستند. این عوامل عبارتند از:
- شخصیت افراد
- سلامت روانی افراد
- مواجهه قبلی با رویدادهای آسیب زا
- نوع و ویژگی های رویدادهای آسیب زا
- پیشینه و رویکرد افراد برای مدیریت احساسات
پاسخ های عاطفی و روانی
فردی که یک اتفاق آسیب زا را تجربه کرده ممکن است احساسات مختلفی داشته باشد. این احساسات عبارتند از: انکار، خشم، ترس، غم، خجالت، سردرگمی، اضطراب، افسرگی، کرختی، احساس گناه، ناامیدی، تحریک پذیری و عدم تمرکز.
گاهی افراد آسیب دیده ممکن است ممکن است طغیان های عاطفی داشته باشند، کنار آمدن با احساسات برایشان سخت باشد یا از دیگران کناره گیری کنند. مرور خاطرات و کابوس نیز در این افراد رایج است.
علاوه بر پاسخ های عاطفی، تروما می تواند واکنش های فیزیکی نیز به همراه داشته باشد. این واکنش ها عبارتند از: سردرد، علائم گوارشی، خستگی مفرط، تپش قلب، تعریق و عصبی بودن. گاهی اوقات افراد احساس برانگیختگی شدید را تجربه کرده یا حس می کنند که در حالت هوشیاری دائمی هستند. این احساسات و حالت ها سبب بروز مشکلات خواب نیز می شود.
در برخی افراد آسیب دیده سایر مسائل مربوط به سلامت روان مانند افسردگی، اضطراب و مشکلات سوء مصرف مواد تشدید می شوند.
اتفاقات تروماتیک( آسیب زا)
تحقیقات نشان می دهد که 60 الی 75 درصد جمعیت آمریکای شمالی اتفاقات آسیب زا یا تروماتیک را تجربه کرده اند. این اتفاقات عبارتند از: زورگویی، آزار و اذیت، سوء استفاده ی جنسی، تجاوز جنسی، تصادف، زایمان، بیماری های کشنده، از دست دادن ناگهانی عزیز، مورد حمله قرار گرفتن، گروگان گیری، اقدامات تروریستی، بلایای طبیعی و جنگ. رویداد های آسیب زا می توانند پیش رونده و مداوم باشند. همچنین اگر فردی شاهد اتفاقی آسیب زا برای فرد دیگر باشد نیز ممکن است تروما را تجربه کند.
ترومای روحی چیست؟
هر موقعیتی که شما را تحت فشار قرار دهد و منزوی کند، می‌تواند منجر به ترومای روحی شود، حتی اگر صدمه جسمی نداشته باشد. در ترومای روحی شرایط فیزیکی آسیب‌زا‌بودن یک رویداد را تعیین نمی‌کند، بلکه تجربه احساسی و ذهنی شما از آن رویداد اهمیت دارد. هرچه احساس ترس و درماندگی بیشتری داشته باشید، بیشتر دچار آسیب می‌شوید.
اصطلاح تروما درواقع از یک واژه یونانی به معنی زخم نشات گرفت استه و آن را می‌توان به عنوان آسیب روانی درک کرد. اگر مکانیسم‌های محافظتی روانی در اثر یک تجربه آسیب‌زا اتفاق بیوفتد، تروما می‌تواند رخ دهد. رویدادهایی مانند تصادفات جدی، بیماری‌ها و بلایای طبیعی، تجاوزها، خشونت روانی و جسمی، خشونت‌های جنسی و همچنین تجربیات تلخ از دست‌دادن عموماً آسیب‌زا هستند.
به طور عامیانه، اصطلاح تروما اغلب در رابطه با انواع حوادث دردناک استفاده می‌شود تا نشان دهد که آن حادثه فشار روانی خاصی برای شخص مربوطه داشته است.
علت تروما روحی
ترومای روحی می‌تواند دلایل گسترده‌‌ای داشته باشد ازجمله:
- حوادث ناگهانی مانند تصادف، جراحت یا حمله خشونت آمیز، به ویژه اگر در کودکی به صورت غیرمنتظره اتفاق افتاده باشد.
- استرس مداوم و بی وقفه، مانند زندگی در محله ای جنایتکار، مقابله با بیماری تهدید کننده زندگی یا تجربه حوادث ناگوار که به طور مکرر رخ می دهد، مانند قلدری، خشونت خانگی یا بی توجهی در دوران کودکی.
- دلایلی که معمولاً نادیده گرفته می‌شوند، مانند جراحی (به ویژه در ۳ سال اول زندگی)، مرگ ناگهانی یکی از نزدیکان، قطع رابطه مهم یا تجربه تحقیرآمیز یا ناامیدکننده، به ویژه اگر فردی عمداً ظالم باشد.
کنار آمدن با آسیب‌های یک بلای طبیعی یا دست ساز می‌تواند چالش‌های منحصر به فردی را ایجاد کند حتی اگر شما مستقیماً در این رویداد شرکت نداشته باشید. در واقع، بعید است که هر یک از ما قربانی مستقیم حمله تروریستی، سقوط هواپیما یا تیراندازی جمعی باشیم، ولی همه ما مرتباً توسط تصاویر هولناک در رسانه‌های اجتماعی و منابع خبری افرادی که بمباران می‌شوند، بمباران می‌شویم. مشاهده مکرر این تصاویر می‌تواند بر سیستم عصبی شما غلبه کرده و استرس آسیب زا ایجاد کند. علت ترومای روحی هرچه که باشد چه دیروز باشد و چه سالها پیش اتفاق افتاده باشد، می‌توانید تغییرات درمانی را ایجاد کرده و به زندگی خود ادامه دهید.
به دنبال راهی برای کنترل تروما هستی؟
همین الان مشاوره بگیر
آیا همه کسانی که تحت فشارهای روحی قرار می‌گیرند، دچار تروما می‌شوند؟
همه کسانی که یک رویداد استرس زا را تجربه می کنند دچار تروما نمی شوند. انواع مختلفی از تروما نیز وجود دارد. برخی از افراد علائمی را نشان می‌دهند که پس از چند هفته برطرف می شوند، درحالی که برخی دیگر آثار طولانی مدت تری خواهند داشت.
با درمان، افراد می‌توانند علت اصلی آسیب را برطرف کرده و راه‌های سازنده‌ای برای مدیریت علائم خود بیابند. با این حال، یک فرد ممکن است تروما (ضربه روحی) را در واکنش به هر رویدادی که از نظر جسمی یا احساسی تهدید کننده یا مضر می‌داند، تجربه کند .
یک فرد آسیب دیده می‌تواند طیف وسیعی از احساسات را هم بلافاصله پس از رویداد و هم در دراز مدت احساس کند. آنها ممکن است احساس خستگی، درماندگی، شوک کننده یا در پردازش تجربیات خود دچار مشکل شوند. تروما همچنین می تواند علائم جسمی ایجاد کند.
تروما می تواند تأثیرات طولانی مدت بر سلامت فرد داشته باشد. اگر علائم همچنان ادامه داشته باشد و از شدت آن کاسته نشود، می تواند نشان دهد که این تروما به یک اختلال در سلامت روان تبدیل شده است که اختلال استرس پس از سانحه ( PTSD ) نامیده می‌شود .
آیا تروما می‌تواند مشکلات روانی ایجاد کند؟
تروما گاهی اوقات می‌تواند مستقیماً باعث ایجاد مشکلات روانی شود یا شما را در برابر ایجاد آنها آسیب پذیرتر کند. این یکی از علل بالقوه همه مشکلات بهداشت روانی است. به سختی می‌توان تشخیص داد که کدام مشکل در اثر تروما ایجاد شده است.
برخی از شرایط نیز به عنوان نتیجه مستقیم روان‌زخم شناخته می‌شوند، از جمله اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) و اختلال پیچیده استرس پس از سانحه (PTSD پیچیده
کودک چگونه به ترومای روانی و احساسی واکنش نشان می‌دهد؟
ترومای دوران کودکی رویدادی است که توسط یک کودک تجربه می‌شود و زندگی یا سلامت بدن او را تهدید می‌کند. به عنوان مثال، سوء استفاده جسمی یا جنسی می‌تواند برای کودکان آزاردهنده باشد.
هنگامی که کودکی مبتلا به تروما می‌شود ممکن است واکنش هایی را نشان بدهد که قبلا آن را بروز نداده. ممکن است کودکان کم سن و سال رخت خواب خود را خیس کنند یا کودکان بزرگتر گوشه گیر شوند. گاهی اوقات کودک با خود فکر می‌کند در حادثه‌ای که اتفاق افتاده او مقصر است و احساس گناه می‌کند. شما باید با او صحبت کنید و به او این اطمینان را بدهید که بروز حادثه تقصیر او نیست و شما تنهایش نخواهید گذاشت. کودکی که دچار تروما شده ممکن است دچار اختلالات خواب شود، کابوس ببیند و نصف شب از خواب بپرد یا حتی شب ها دی به خواب رود و از تاریکی بترسد. او احساس بی پناهی می‌کند. شما به عنوان والدِ کودک باید اطمینان حضورتان را به او القا کنید و خیالش را راحت کنید که همیشه حمایتش می‌کنید و تنهایش نمی‌گذارید.
PTSD اختلال استرس پس از سانحه
PTSD زمانی ایجاد می‌شود که علائم تروما در هفته‌ها و ماه‌ها پس از رویداد استرس زا باقی بماند یا بدتر شود. PTSD ناراحت کننده است و زندگی روزمره و روابط فرد را مختل می‌کند. علائم آن شامل اضطراب شدید، برگشت به عقب و خاطرات مداوم از آن رویداد است.
یکی دیگر از علائم PTSD رفتارهای اجتنابی است. اگر فردی سعی کند از فکر کردن در مورد حادثه آسیب زا، بازدید از محل وقوع آن یا اجتناب از عوامل ایجاد کننده آن اجتناب کند، می‌تواند نشانه PTSD باشد.
PTSD ممکن است سالها طول بکشد، اگرچه درمان می‌تواند به افراد در مدیریت علائم و بهبود کیفیت زندگی کمک کند.
عواملی که خطر ایجاد PTSD را افزایش می‌دهند:
- سابقه تروما
- درد یا آسیب جسمی
- نداشتن حمایت پس از تروما
- برخورد همزمان با سایر عوامل استرس زا مانند مشکلات مالی
- اضطراب یا افسردگی قبلی
اکثر افرادی که یک رویداد آسیب زا را تجربه می‌کنند، دچار PTSD نمی‌شوند.