بخشنامه مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت

مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت یکی از مسیرهای قانونی وصول حق زن است که بر اساس سند رسمی ازدواج انجام می گیرد. با اتمام مهلت قانون برنامه ششم توسعه در سال 1403، الزام مراجعه اولیه به اداره ثبت اسناد برای طرح دعوی مهریه لغو شده است و زوجه می تواند مستقیماً به دادگاه یا اجرای ثبت مراجعه کند.

مهریه، که از ارکان مهم عقد ازدواج در فقه اسلامی و حقوق ایران محسوب می شود، تضمین کننده حقوق مالی زوجه است. آگاهی از سازوکارهای قانونی مطالبه آن برای زنان، وکلا و دست اندرکاران حقوقی از اهمیت بالایی برخوردار است. در طول سالیان متمادی، رویه ها و بخشنامه های متعددی در خصوص نحوه وصول مهریه صادر شده که آخرین تغییرات آن مربوط به لغو الزام مراجعه به ثبت از اردیبهشت ماه 1403 است. این مقاله به بررسی جامع بخشنامه ها و رویه های جاری، مزایا و معایب هر روش و راهنمایی گام به گام برای مطالبه مهریه می پردازد تا تصویر روشنی از این فرآیند حقوقی ارائه دهد.

مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت: ماهیت و چارچوب قانونی

مهریه که به موجب عقد نکاح بر عهده زوج قرار می گیرد، یکی از حقوق مالی مهم زوجه است. این حق در زمان عقد تعیین و در سند ازدواج درج می شود. از آنجا که سند ازدواج یک سند رسمی و لازم الاجرا محسوب می شود، مطالبه مهریه از دو طریق اصلی امکان پذیر است: مراجعه به دادگاه خانواده و مراجعه به اداره اجرای ثبت اسناد و املاک. انتخاب هر یک از این دو مسیر، بسته به شرایط پرونده، دارایی های زوج و اولویت های زوجه، می تواند مزایا و معایب خاص خود را داشته باشد.

سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، نهادی است که مسئولیت ثبت اسناد و املاک و همچنین اجرای اسناد رسمی لازم الاجرا را بر عهده دارد. سند ازدواج به دلیل رسمی بودن، این امکان را فراهم می آورد که زوجه بتواند بدون نیاز به طرح دعوای حقوقی و اخذ حکم از دادگاه، مستقیماً از طریق اداره اجرای ثبت نسبت به مطالبه مهریه خود اقدام کند. این فرآیند، در مقایسه با روش دادگاهی، در برخی موارد می تواند از سرعت و سادگی بیشتری برخوردار باشد، به ویژه اگر اموال قابل شناسایی و توقیف از زوج وجود داشته باشد.

تفاوت اولیه مطالبه مهریه از ثبت و دادگاه

پیش از ورود به جزئیات بخشنامه مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت، ضروری است به تفاوت های بنیادین این دو مسیر اشاره شود:

• در مسیر "اجرای ثبت"، سند ازدواج به عنوان سند لازم الاجرا مبنای اقدام قرار می گیرد و هدف، اجرای مستقیم مفاد این سند است.
• در مسیر "دادگاه خانواده"، زوجه باید دادخواست مطالبه مهریه را تقدیم کند و پس از رسیدگی و صدور حکم قطعی، می تواند برای اجرای حکم به واحد اجرای احکام دادگستری مراجعه کند.

این تفاوت در مبنا و رویه اجرایی، منجر به ویژگی های متمایزی در هر روش می شود که در ادامه به تفصیل مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

بخشنامه مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت: تحولات و وضعیت کنونی (سال 1403 و 1404)

موضوع مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت در سالیان اخیر دستخوش تغییرات قانونی و بخشنامه ای مهمی شده است که آگاهی از آن ها برای هر ذینفعی ضروری است. مهم ترین این تغییرات، مربوط به الزام یا عدم الزام مراجعه اولیه به اداره ثبت اسناد برای وصول مهریه است.

وضعیت پیشین: اختیار انتخاب مسیر (پیش از سال 1398)

پیش از تصویب بخشنامه های مربوط به قانون برنامه ششم توسعه، زوجه در مطالبه مهریه خود حق انتخاب کامل داشت. او می توانست به تشخیص خود و با توجه به شرایط، یا مستقیماً به دادگاه خانواده مراجعه کرده و دادخواست مطالبه مهریه را تقدیم کند، یا از طریق دفترخانه تنظیم کننده سند ازدواج، تقاضای صدور اجرائیه ثبتی را نماید. در این دوره، هیچ الزامی برای شروع فرآیند از یکی از این دو مرجع وجود نداشت.

دوره الزام آور: بند "ب" ماده ۱۱۳ قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه (1398 تا 1403)

با تصویب قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، به ویژه بند "ب" ماده ۱۱۳ این قانون، رویه مطالبه مهریه تغییر عمده ای یافت. هدف اصلی این قانون، کاهش ورودی پرونده ها به مراجع قضایی و تسریع در رسیدگی به دعاوی مستند به اسناد رسمی بود. مطابق این بند، مقرر شد:

مفاد اسناد رسمی لازم الاجراء از طریق ادارات اجرای مفاد اسناد رسمی لازم الاجرای سازمان ثبت اسناد و املاک کشور اجراء می شوند. ادارات مذکور مکلفند بلافاصله پس از تقاضای اجرائیه نسبت به شناسایی و توقیف اموال مدیون اقدام کنند. چنانچه مرجع مذکور نتواند ظرف مدت دو ماه از تقاضای اجراء، نسبت به شناسایی و توقیف اموال متعهد سند، اقدام کند یا ظرف مدت شش ماه نسبت به اجرای مفاد سند اقدام نماید، متعهدٌله سند می تواند با انصراف از اجرای مفاد سند به محاکم دادگستری رجوع نماید.

این ماده واحده، الزام قانونی را برای زوجه ایجاد می کرد که قبل از طرح هرگونه دعوی مطالبه مهریه در دادگاه، ابتدا به دفترخانه تنظیم کننده سند و سپس به اداره اجرای ثبت اسناد و املاک مراجعه نماید. در این دوره:

• مراجعه اولیه به ثبت: زوجه موظف بود ابتدا از طریق ثبت برای وصول مهریه اقدام کند.
• مهلت شناسایی و توقیف اموال: اداره ثبت مکلف بود ظرف مدت دو ماه از تاریخ تقاضای اجرائیه، نسبت به شناسایی و توقیف اموال زوج اقدام کند.
• مهلت اجرای مفاد سند: در صورتی که اجرای مفاد سند ظرف شش ماه انجام نمی شد، زوجه می توانست با انصراف از ادامه عملیات اجرایی در ثبت، گواهی لازم را دریافت و سپس به دادگاه مراجعه کند.

بنابراین، در این دوره، محاکم دادگستری از پذیرش دعاوی مطالبه مهریه قبل از صدور گواهی عدم شناسایی یا عدم اجرای مفاد سند از سوی اداره ثبت، منع شده بودند. این رویه، هرچند به منظور کاهش بار پرونده های دادگستری طراحی شده بود، اما در عمل چالش هایی را نیز برای متقاضیان ایجاد می کرد.

لغو الزام و قانون جدید 1403/1404: بازگشت حق انتخاب

با اتمام زمان اجرای قانون پنج ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در سال 1403 و عدم تمدید آن، الزام مراجعین به ارائه گواهی موضوع بند "ب" ماده ۱۱۳ قانون مذکور، از سوی ادارات اجرای اسناد سازمان ثبت اسناد و املاک کشور برای اقامه دعوی پیرامون مفاد اسناد رسمی لازم الاجرا در محاکم دادگستری، فاقد وجاهت قانونی گردید. این تغییر، از اردیبهشت ماه 1403 به بعد اجرایی شده است.

در نتیجه این تحول مهم، حق انتخاب برای زوجه جهت مراجعه مستقیم به دادگاه خانواده یا ادامه مسیر از طریق اجرای ثبت، مانند گذشته بازگشته است. بخشنامه ها و دستورالعمل های اخیر از سوی مراجع قضایی، از جمله بخشنامه دادگستری استان همدان مورخ اردیبهشت 1403، این موضوع را صراحتاً اعلام کرده اند که "از ارجاع بی مورد مراجعین به ادارات اجرای اسناد خودداری گردد." این بدان معناست که دیگر نیازی نیست زوجه ابتدا به ثبت مراجعه و در صورت عدم وصول، گواهی عدم توفیق دریافت کند تا بتواند در دادگاه طرح دعوی کند.

این تغییر، رویکرد قانونی را به وضعیت قبل از سال 1398 بازگردانده و متقاضیان مهریه اکنون می توانند با بررسی دقیق شرایط خود و مشاوره حقوقی، کارآمدترین مسیر را برای مطالبه مهریه انتخاب کنند.

مراحل مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت (گام به گام)

با وجود لغو الزام مراجعه اولیه به ثبت، مطالبه مهریه از این طریق همچنان یک گزینه قانونی و در برخی موارد، کارآمد است. مراحل این فرآیند به شرح زیر است:

1. پیش نیازها

• ثبت نام در سامانه ثنا: کلیه مراحل قضایی و اجرایی نیازمند ثبت نام در سامانه ثنا است تا ابلاغیه ها به صورت الکترونیکی به طرفین ارسال شود.
• تهیه مدارک شناسایی: اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی زوجه.
• اصل سند ازدواج: یا رونوشت مصدق آن. در صورت مفقود شدن سند یا عدم دسترسی به آن، می توان از دفترخانه محل عقد رونوشت دریافت کرد.

2. مراجعه به دفترخانه

زوجه یا وکیل او باید به دفترخانه رسمی ازدواج که سند نکاح در آن تنظیم شده است مراجعه کند. در این مرحله، با ارائه مدارک لازم، درخواست صدور اجرائیه مهریه مطرح می شود. سردفتر پس از احراز هویت و صلاحیت متقاضی، فرم اجرائیه را تنظیم و امضا کرده و پرونده را جهت ادامه مراحل به اداره ثبت اسناد و املاک مربوطه ارسال می کند.

3. ارسال پرونده به اداره ثبت

پس از صدور اجرائیه توسط دفترخانه، پرونده به اداره ثبت اسناد و املاک منطقه محل وقوع عقد یا محل اقامت زوج ارسال می شود. در این اداره، پرونده اجرایی تشکیل شده و اقدامات اولیه برای ابلاغ اجرائیه آغاز می گردد.

4. ابلاغ اجرائیه

اجرائیه صادر شده از طریق سامانه ثنا یا به صورت فیزیکی به زوج ابلاغ می گردد. از تاریخ ابلاغ، زوج به مدت 10 روز مهلت دارد تا نسبت به پرداخت مهریه یا معرفی اموال قابل قبول برای تضمین پرداخت آن اقدام نماید. اگر زوج در این مهلت به تعهدات خود عمل نکند، زوجه می تواند اقدامات بعدی را برای توقیف و وصول مهریه آغاز کند.

5. اقدامات پس از ابلاغ و عدم پرداخت

در صورت عدم پرداخت مهریه توسط زوج در مهلت مقرر، زوجه می تواند درخواست توقیف اموال وی را مطرح کند:

• معرفی و توقیف اموال: زوجه می تواند هرگونه مال منقول یا غیرمنقول متعلق به زوج (مانند حساب های بانکی، خودرو، ملک، سهام) را که از آن اطلاع دارد، به اداره ثبت معرفی کند.
• استعلام سراسری اموال (توقیف سه گانه): در صورتی که زوجه از اموال زوج اطلاع دقیقی نداشته باشد، می تواند از اداره ثبت درخواست کند تا از مراجع ذیل استعلامات لازم را به عمل آورد:
  1. بانک مرکزی (برای شناسایی حساب ها و موجودی بانکی).
  2. اداره راهور (برای شناسایی خودروهای به نام زوج).
  3. اداره ثبت اسناد و املاک (برای شناسایی املاک و مستغلات).
• کارشناسی و ارزیابی اموال: پس از توقیف اموال، برای تعیین ارزش آن ها، کارشناس رسمی دادگستری تعیین و اموال ارزیابی می شوند.
• مزایده و فروش اموال: در صورت عدم پرداخت مهریه، اموال توقیف شده به مزایده گذاشته شده و از محل فروش آن ها، مهریه زوجه پرداخت می شود.

6. مستثنیات دین

مفهوم مستثنیات دین در فرآیند مطالبه مهریه اهمیت بسزایی دارد. بر اساس قانون، برخی اموال ضروری و متناسب با شان زوج، از توقیف برای پرداخت بدهی (از جمله مهریه) مستثنی هستند. این موارد شامل:

• منزل مسکونی که عرفاً در شان محکوم علیه در حالت اعسار اوست.
• اثاثیه مورد نیاز زندگی که برای رفع حوائج ضروری محکوم علیه و افراد تحت تکفل او لازم است.
• آذوقه موجود به قدر احتیاج یک ماهه محکوم علیه و افراد تحت تکفل او.
• وسایل و ابزار کار مورد نیاز محکوم علیه، متناسب با شان او.
• تلفن مورد نیاز.
• مبلغ ودیعه مسکن در حد عرف اجاره بها.

زوج می تواند در صورت توقیف این اموال، اعتراض خود را به اداره ثبت یا دادگاه تقدیم کند تا مال مورد نظر از توقیف خارج شود. این امر، فرآیند وصول مهریه را پیچیده تر و طولانی تر می کند.

7. نقش وکیل متخصص

باتوجه به پیچیدگی های رویه های قانونی، ضرورت شناخت بخشنامه ها و دفاع از حقوق موکل در برابر اعتراضات احتمالی (مانند مستثنیات دین)، کمک گرفتن از یک وکیل متخصص در امور خانواده و مهریه، می تواند فرآیند مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت را به مراتب تسهیل و تسریع کند و از اتلاف وقت و منابع زوجه جلوگیری نماید.

مزایا و معایب مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت (تصمیم گیری آگاهانه)

انتخاب مسیر مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت یا دادگاه، باید با آگاهی کامل از مزایا و معایب هر روش صورت گیرد. در ادامه به بررسی جامع مزایا و معایب روش ثبتی می پردازیم:

مزایای مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت	معایب مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت
سرعت بالاتر: در صورت وجود اموال قابل شناسایی و عدم اعتراض، فرآیند وصول می تواند سریع تر از دادگاه باشد.	عدم امکان جلب و بازداشت: برخلاف دادگاه که در برخی شرایط امکان جلب زوج فراهم است، در اجرای ثبت این امکان وجود ندارد.
هزینه کمتر: حق الاجرای ثبت 5% مبلغ اجراییه است که معمولاً از زوج وصول می شود، در حالی که هزینه دادرسی در دادگاه 3.5% است و زوجه باید آن را بپردازد.	چالش در شناسایی اموال: در صورت عدم اطلاع زوجه از اموال زوج یا مخفی کردن آن ها توسط زوج، شناسایی و توقیف اموال دشوار و زمان بر خواهد بود.
امکان ممنوع الخروجی فوری: زوجه می تواند بلافاصله پس از تشکیل پرونده در ثبت، درخواست ممنوع الخروجی زوج را بدون نیاز به حکم قطعی دادگاه مطرح کند.	محدودیت های مستثنیات دین: اموال ضروری زوج از توقیف خارج هستند که می تواند فرآیند را پیچیده کند.
عدم شمول مرور زمان: عملیات اجرایی در ثبت مشمول مرور زمان نمی شود و تا حصول نتیجه می تواند ادامه یابد.	طولانی شدن فرآیند در موارد خاص: در صورت نیاز به استعلامات گسترده، اعتراضات زوج به اموال یا اعسار، فرآیند می تواند طولانی شود.
آغاز عملیات اجرایی بلافاصله: به محض درخواست کتبی زوجه یا وکیل، عملیات اجرایی بدون نیاز به تشریفات طولانی دادرسی آغاز می شود.	عدم امکان مطالبه مهریه در موارد خاص: در صورت اختلاف بر سر میزان مهریه یا شروط ضمن عقد، ثبت صلاحیت رسیدگی ندارد و پرونده به دادگاه ارجاع می شود.

بخشنامه قوه قضاییه در خصوص زندان مهریه و تعدیل اقساط (جنبه حمایتی از زوج)

در کنار بخشنامه های مربوط به شیوه مطالبه مهریه، بخشنامه هایی نیز برای حمایت از حقوق زوجین در شرایط خاص صادر شده اند. یکی از مهم ترین این موارد، بخشنامه شماره 9000/34859/100 مورخ 1397/07/22 رئیس محترم قوه قضاییه است که به موضوع زندانی شدن محکومین مهریه می پردازد. هدف از صدور این بخشنامه، جلوگیری از حبس افرادی بود که به دلیل افزایش غیرمتعارف قیمت سکه، توان پرداخت مهریه به صورت نقدی یا اقساط سنگین را نداشتند.

مفاد این بخشنامه تأکید دارد که دادگاه ها باید به صورت خارج از نوبت و بدون تعیین وقت رسیدگی، به درخواست تعدیل اقساط یا اعسار از پرداخت مهریه که از سوی زوج تقدیم می شود، رسیدگی کنند. این بخشنامه، مسئولیت دادگاه ها را در تناسب سازی مهلت های پرداخت مهریه با وضعیت مالی واقعی زوج، گوشزد می کند تا بدین ترتیب، از زندانی شدن بی مورد محکوم علیه جلوگیری به عمل آید. این رویکرد، تلاشی است برای برقراری تعادل میان حقوق زوجه برای دریافت مهریه و وضعیت مالی زوج، به ویژه در شرایط اقتصادی متغیر.

نکات مهم و کاربردی در فرآیند مطالبه مهریه از طریق ثبت

مطالبه مهریه، چه از طریق ثبت و چه از طریق دادگاه، نیازمند دقت و آگاهی از جزئیات حقوقی است. در ادامه به برخی نکات کلیدی و کاربردی اشاره می شود:

• نقش وکیل: در صورت اقدام توسط وکیل، ارائه وکالتنامه رسمی و معتبر همراه با سایر مدارک الزامی است. حضور وکیل متخصص می تواند به تسریع و کارآمدی فرآیند کمک شایانی کند.
• فوت زوج: اگر زوج فوت کرده باشد، زوجه باید ابتدا گواهی حصر وراثت را تهیه و سپس با معرفی وراث متعهد، تقاضای صدور اجرائیه را برای مطالبه مهریه از ماترک متوفی بنماید.
• توقیف حقوق: در صورتی که زوج کارمند یکی از ادارات دولتی یا وابسته به دولت باشد، زوجه می تواند درخواست توقیف حقوق و مزایای وی را به اداره ثبت ارائه دهد. میزان توقیف به این شرح است:
  • اگر زوج زن یا فرزندی نداشته باشد: یک چهارم حقوق و مزایا.
  • در غیر این صورت: یک سوم حقوق و مزایا.

  مدیر اجرا مکلف است مراتب را به سازمان مربوطه ابلاغ کند و آن سازمان موظف است مبلغ کسر شده را به قسمت اجرا واریز کند.

• عدم اعتبار اسناد عادی: تنها سند رسمی ازدواج یا همان سند نکاحیه قابلیت اجرا در اداره ثبت را دارد. اسناد عادی یا دست نویس که بین زوجین یا خانواده هایشان تنظیم شده اند، در اجرای ثبت پذیرفته نمی شوند و مطالبه آن ها نیازمند طرح دعوی در دادگاه است.
• عدم امکان مطالبه همزمان کامل: زوجه نمی تواند تمام مبلغ مهریه را همزمان از طریق اجرای ثبت و دادگاه مطالبه کند، زیرا مطالبه یک دین از دو مرجع به طور کامل امکان پذیر نیست. با این حال، می توان بخشی از مهریه را در ثبت و بخش دیگر را در دادگاه مطالبه کرد، به شرط آنکه مجموع مبالغ مطالبه شده از کل مهریه تجاوز نکند.
• انصراف از اجرا: چنانچه زوجه در حین عملیات اجرایی در ثبت، به هر دلیلی از ادامه فرآیند منصرف شود (مثلاً به دلیل عدم شناسایی اموال یا تمایل به مراجعه به دادگاه)، می تواند با دریافت گواهی انصراف از اجرای ثبت، به محاکم دادگستری مراجعه نماید.
• آدرس دفترخانه: در صورتی که نشانی دفترخانه محل عقد تغییر کرده باشد یا سردفتر فوت کرده باشد، می توان با مراجعه به کانون سردفتران و دفتریاران، نشانی جدید یا اطلاعات لازم را کسب کرد.

مدارک مورد نیاز برای مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت

برای آغاز فرآیند مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت، ارائه مدارک کامل و صحیح به دفترخانه و اداره ثبت ضروری است. این مدارک شامل موارد زیر می شود:

1. اصل سند ازدواج: یا رونوشت مصدق آن. این مهم ترین سند برای اثبات وجود مهریه و لازم الاجرا بودن آن است. در صورت عدم دسترسی به اصل، رونوشت باید از دفترخانه محل عقد تهیه شود.
2. اصل و کپی شناسنامه زوجه: برای احراز هویت متقاضی.
3. اصل و کپی کارت ملی زوجه: برای احراز هویت متقاضی.
4. گواهی ثبت نام در سامانه ثنا: از آنجا که کلیه ابلاغیه های قضایی و ثبتی به صورت الکترونیکی انجام می شود، ثبت نام در این سامانه الزامی است.
5. وکالتنامه (در صورت وجود وکیل): اگر زوجه از طریق وکیل اقدام می کند، اصل و کپی وکالتنامه رسمی وکیل نیز باید ارائه شود.

اطمینان از کامل بودن و صحت تمامی مدارک پیش از مراجعه به مراجع ذی ربط، می تواند از اتلاف وقت و تأخیر در شروع فرآیند جلوگیری کند. همچنین، برای مطالبه مهریه از طریق مراجع ثبتی، حتماً قبل از هر اقدامی نسبت به ثبت نام در سامانه ثنا اقدام نمایید.

سوالات متداول

آیا با لغو بخشنامه الزام آور، مراجعه به ثبت هنوز منطقی است؟

بله، با وجود لغو الزام، مراجعه به اجرای ثبت همچنان در بسیاری از موارد منطقی و حتی ارجح است. این روش در صورت وجود اموال قابل شناسایی از زوج، می تواند سرعت بالاتری در وصول مهریه داشته باشد و امکان ممنوع الخروجی فوری زوج را نیز فراهم می کند. همچنین هزینه های اولیه آن (حق الاجرا) کمتر از هزینه دادرسی در دادگاه است.

آیا می توان بخشی از مهریه را از ثبت و بخشی را از دادگاه مطالبه کرد؟

خیر، نمی توان تمام مهریه را همزمان از هر دو مرجع (ثبت و دادگاه) مطالبه کرد. اما این امکان وجود دارد که زوجه بخشی از مهریه را از طریق اجرای ثبت و بخش دیگر را از طریق دادگاه مطالبه کند. این تفکیک می تواند به دلیل نوع مهریه (مثلاً مهریه سکه و مهریه غیرنقدی) یا استراتژی حقوقی صورت گیرد. مهم این است که در مجموع، بیشتر از کل مهریه مطالبه نشود.

در صورت عدم شناسایی اموال زوج، کدام روش بهتر است؟

اگر زوج اموال قابل شناسایی نداشته باشد یا اموال وی در قالب مستثنیات دین باشد، مراجعه به دادگاه خانواده معمولاً مؤثرتر است. در دادگاه می توان درخواست اعسار و تقسیط مهریه را مطرح کرد و همچنین در صورت عدم پرداخت اقساط، تحت شرایط خاص، امکان جلب و بازداشت زوج وجود دارد که در اجرای ثبت امکان پذیر نیست.

هزینه مختومه کردن پرونده در اجرای ثبت چقدر است؟

اگر زوجه پس از مطالبه مهریه، به هر دلیل از ادامه فرآیند منصرف شود و پرونده در اداره ثبت مختومه گردد، معمولاً نیازی به پرداخت هزینه نیست. اما در صورتی که اموالی توسط زوجه توقیف شده و فرآیند به مرحله مزایده رسیده باشد، ممکن است نیم درصد از مبلغ توقیفی به عنوان حق الاجرا به اداره ثبت تعلق گیرد.

اگر زوج بعد از ابلاغیه، اموال خود را انتقال دهد، چه باید کرد؟

انتقال اموال توسط زوج پس از ابلاغ اجرائیه یا حتی پس از طرح دعوا در دادگاه، به قصد فرار از پرداخت دین، عملی مجرمانه محسوب می شود. در این صورت زوجه می تواند از طریق مراجع قضایی، شکایت کیفری با عنوان "فرار از دین" را مطرح کند و درخواست ابطال معاملات انجام شده را بنماید. اثبات قصد فرار از دین در اینگونه موارد از اهمیت بالایی برخوردار است.

مدت زمان معمول برای وصول مهریه از طریق ثبت چقدر است؟

مدت زمان وصول مهریه از طریق ثبت بسیار متغیر است و به عوامل مختلفی از جمله وجود یا عدم وجود اموال قابل شناسایی از زوج، همکاری زوج، اعتراضات احتمالی وی و حجم کاری اداره ثبت بستگی دارد. در بهترین حالت و با وجود اموال مشخص، این فرآیند می تواند چند ماه به طول انجامد، اما در صورت پیچیدگی ها، ممکن است بیش از یک سال نیز به درازا بکشد.

نتیجه گیری

مطالبه مهریه، چه از طریق اجرای ثبت و چه از طریق دادگاه خانواده، فرآیندی حقوقی و بعضاً پیچیده است که آگاهی از آخرین بخشنامه ها و رویه های قانونی، برای احقاق حقوق زوجه از اهمیت بالایی برخوردار است. با اتمام مهلت قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه در سال 1403، الزام قانونی مراجعه اولیه به اجرای ثبت برای مطالبه مهریه لغو شده است. این تغییر مهم، حق انتخاب را مجدداً به زوجه بازگردانده تا بر اساس شرایط خود و وضعیت مالی زوج، یکی از دو مسیر دادگاه یا اجرای ثبت را برگزیند.

هر یک از این دو روش، مزایا و معایب خاص خود را دارد. روش ثبتی می تواند در صورت وجود اموال قابل شناسایی، سریع تر و کم هزینه تر باشد و امکان ممنوع الخروجی فوری را فراهم آورد. در مقابل، روش دادگاهی در شرایطی که زوج فاقد اموال است یا برای شناسایی اموال نیاز به تحقیقات بیشتر است، می تواند مسیر مؤثرتری برای وصول مهریه از طریق اعسار و تقسیط یا در موارد خاص، جلب زوج باشد.

در نهایت، انتخاب بهترین و کارآمدترین مسیر برای مطالبه مهریه، مستلزم بررسی دقیق جزئیات هر پرونده و شناخت کامل قوانین و رویه های اجرایی است. به همین دلیل، مشاوره با یک وکیل متخصص مهریه و حقوق خانواده، پیش از هر اقدامی، اکیداً توصیه می شود تا با راهنمایی وکلای مجرب، تصمیمی آگاهانه و مطابق با منافع زوجه اتخاذ گردد و فرآیند مطالبه مهریه به بهترین شکل ممکن پیش برود.

جهت دریافت مشاوره حقوقی تخصصی در زمینه مطالبه مهریه و سایر دعاوی خانواده، می توانید با وکلای متخصص ما تماس حاصل فرمایید.