محکمترین سند برای بخشش مهریه

محکمترین سند برای بخشش مهریه، ابراء مهریه است که به صورت رسمی در دفاتر اسناد رسمی تنظیم می شود. این روش، ذمه زوج را به طور کامل از پرداخت مهریه بری می کند و امکان رجوع زوجه را از بین می برد. مهریه به عنوان یکی از مهم ترین حقوق مالی زوجه در عقد نکاح، همواره مورد توجه نظام حقوقی ایران بوده است. این حق مالی، به محض جاری شدن صیغه عقد، به ملکیت زن درمی آید و او می تواند هرگونه تصرفی، از جمله بخشیدن آن به زوج، را انجام دهد. انتخاب روش صحیح برای بخشش مهریه، به ویژه برای تضمین قطعیت و عدم امکان رجوع در آینده، از اهمیت بالایی برخوردار است. این مقاله به بررسی انواع روش های بخشش مهریه، آثار حقوقی هر یک، و شناسایی محکمترین سند برای اطمینان از یک بخشش قطعی و غیرقابل بازگشت می پردازد. هدف، ارائه یک راهنمای جامع و معتبر حقوقی برای تمام ذینفعان، از جمله زنانی که قصد بخشش مهریه دارند و مردانی که به دنبال اطمینان از اعتبار سند بخشش هستند، خواهد بود.

مفهوم و جایگاه حقوقی مهریه در نظام حقوقی ایران

مهریه، مالی است که به موجب عقد نکاح، زوج مکلف به پرداخت آن به زوجه می گردد. این حق مالی، نه تنها ریشه های عمیق فقهی و شرعی دارد، بلکه در قوانین مدنی ایران نیز به صراحت تبیین شده است. ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی، به وضوح بیان می دارد: به مجرد عقد، زن مالک مهر می شود و می تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید. این ماده قانونی، اساس مالکیت مطلق زن بر مهریه خویش را پس از ازدواج تثبیت می کند و به او اختیار کامل برای هرگونه دخل و تصرف، از جمله مطالبه یا بخشش آن، را می دهد.

مهریه می تواند به صورت عندالمطالبه (به محض مطالبه زن) یا عندالاستطاعه (در صورت توانایی مالی مرد) تعیین شود. در هر دو حالت، اصل بر مالکیت زن است و شوهر متعهد به پرداخت آن می باشد. این حق مالی، اهرم حمایتی برای زن در طول زندگی مشترک و پس از آن، در صورت بروز اختلاف، محسوب می شود. از آنجا که مهریه یک حق مالی است، زوجه به عنوان صاحب حق می تواند تصمیم به صرف نظر کردن از آن بگیرد. این صرف نظر کردن، که عموماً تحت عنوان بخشش مهریه شناخته می شود، می تواند به اشکال مختلفی صورت پذیرد که هر یک آثار حقوقی متفاوتی دارند.

انواع روش های بخشش مهریه و بررسی اعتبار حقوقی آن ها

بخشش مهریه به معنای سلب حق مطالبه آن توسط زوجه از زوج است. این عمل می تواند به طرق مختلفی صورت گیرد که هر یک از لحاظ میزان قطعیت و امکان رجوع، دارای ویژگی های متمایزی هستند. آگاهی از این تفاوت ها برای تصمیم گیری آگاهانه و انتخاب محکمترین سند ضروری است.

ابراء مهریه: قطعی ترین و غیرقابل رجوع ترین سند

ابراء، در لغت به معنای بری کردن و در اصطلاح حقوقی، عبارت است از صرف نظر کردن دائن (طلبکار) از حق خود به اختیار. ماده ۲۸۹ قانون مدنی این مفهوم را تبیین کرده است: «ابراء عبارت از این است که دائن از حق خود به اختیار صرف نظر نماید». هنگامی که زوجه مهریه خود را ابراء می کند، در واقع ذمه زوج را از پرداخت مهریه بری می سازد. این عمل، از مصادیق سقوط تعهدات محسوب می شود و به محض وقوع، تعهد زوج به پرداخت مهریه از بین می رود. به همین دلیل، ابراء مهریه غیرقابل رجوع است و زوجه پس از ابراء، دیگر حق مطالبه مهریه را نخواهد داشت.

برای اینکه ابراء مهریه از هرگونه شبهه و انکار آتی مصون بماند، ثبت رسمی آن در دفاتر اسناد رسمی از اهمیت بالایی برخوردار است. سندی که به صورت رسمی و با رعایت تشریفات قانونی در دفترخانه تنظیم می شود، دارای اعتبار لازم الاجرا بوده و برای اثبات آن نیازی به مراجعه به دادگاه و طی مراحل طولانی اثبات دعوی نیست. آثار حقوقی ابراء مهریه شامل سلب کامل حق مطالبه از سوی زوجه و بری الذمه شدن زوج است. این روش، بدون تردید، محکمترین و قطعی ترین سند برای بخشش مهریه محسوب می شود.

صلح مهریه: تعهدی لازم و پایدار

صلح مهریه نیز یکی از راه های قطعی برای بخشش مهریه است. عقد صلح، بر اساس ماده ۷۵۸ قانون مدنی، عقدی لازم است؛ به این معنا که جز با فسخ به وسیله خیارات قانونی یا اقاله (توافق طرفین بر برهم زدن عقد)، قابل برهم زدن نیست. در صلح مهریه، زوجه مهریه خود را به صورت کلی یا جزئی، ممکن است در قبال چیزی (صلح معوض) یا بدون دریافت چیزی (صلح غیرمعوض) به زوج صلح کند. به عنوان مثال، زوجه می تواند مهریه خود را در ازای دریافت حق طلاق، یا در ازای دریافت مبلغ معینی از مال، یا حتی بدون هیچ عوضی صلح نماید.

صلح مهریه، به دلیل لازم بودن عقد صلح، همانند ابراء، معمولاً غیرقابل رجوع است و زوجه نمی تواند پس از انجام صلح، مجدداً مهریه خود را مطالبه کند. با این حال، تفاوت ظریفی بین ابراء و صلح وجود دارد. در ابراء، تعهد به کلی ساقط می شود، در حالی که در صلح، یک توافق جایگزین ایجاد می گردد. در هر دو حالت، اگر سند به صورت رسمی تنظیم شود، از اعتبار و قطعیت بالایی برخوردار است و امکان رجوع را به حداقل می رساند.

اقرار به وصول مهریه: سلب حق مطالبه آتی

اقرار به وصول مهریه، به معنای شهادت زوجه به دریافت تمام یا بخشی از مهریه است. این اقرار، اگر به صورت رسمی و در دفتر اسناد رسمی ثبت شود، از نظر حقوقی بسیار قوی و مؤثر است. بر اساس قواعد فقهی و حقوقی، اقرار العقلاء علی أنفسهم جائز به این معنا که اقرار افراد عاقل علیه خودشان پذیرفته است و اقرار بعد از انکار مسموع نیست. یعنی، وقتی شخصی به امری اقرار کند، دیگر نمی تواند آن را انکار نماید.

بنابراین، اگر زوجه با تنظیم یک اقرارنامه رسمی، اقرار کند که مهریه خود را به طور کامل از زوج دریافت کرده است، دیگر نمی تواند در آینده ادعایی مبنی بر عدم دریافت مهریه داشته باشد و مطالبه مجدد او در دادگاه پذیرفته نخواهد شد. این روش نیز می تواند به عنوان یک سند محکم برای سلب حق مطالبه مهریه تلقی شود، مشروط بر اینکه اقرار با اختیار کامل و در سلامت عقل صورت گرفته باشد و هیچ دلیل معتبری برای فساد اقرار (مانند اجبار یا اکراه) وجود نداشته باشد.

هبه مهریه: روشی با امکان رجوع

هبه مهریه به معنای هدیه دادن مهریه از سوی زوجه به زوج است. عقد هبه، بر خلاف ابراء و صلح، عقدی جایز است و طبق ماده ۸۰۳ قانون مدنی، واهب (هبه کننده) می تواند با شرایطی از هبه خود رجوع کند. این شرایط شامل مواردی مانند بقای عین موهوبه (مورد هبه) و عدم تغییر در آن، یا عدم خروج از ملکیت متهب (کسی که هبه به او شده است) می باشد.

اگرچه هبه نیز شکلی از بخشش مهریه است، اما به دلیل امکان رجوع واهب از هبه، محکمترین سند برای بخشش مهریه محسوب نمی شود. زوجین باید از این ویژگی عقد هبه آگاه باشند تا در آینده با چالش های حقوقی مواجه نگردند. بنابراین، برای اطمینان از قطعیت بخشش مهریه، توصیه می شود از روش های ابراء یا صلح استفاده شود.

نوع بخشش	تعریف مختصر	سند رسمی مورد نیاز	امکان رجوع	توضیحات کلیدی
ابراء	بری الذمه کردن زوج از تعهد پرداخت مهریه	بله، برای قطعیت و اعتبار	خیر، به هیچ وجه	محکمترین و قطعی ترین روش
صلح	توافق لازم و پایدار برای انتقال مهریه	بله، برای قطعیت و اعتبار	خیر، مگر با شرط فسخ	روشی لازم و قابل اتکا
اقرار به وصول	اقرار زوجه به دریافت مهریه	بله، برای قطعیت و اعتبار	خیر، (اصل عدم انکار بعد از اقرار)	سلب حق مطالبه آتی
هبه	هدیه دادن مهریه به زوج	خیر، اما رسمی بهتر است	بله، در شرایط خاص (مثل عدم بقای عین)	ضعیف ترین از نظر قطعیت و امکان رجوع

فرآیند تنظیم محکمترین سند برای بخشش مهریه

برای اطمینان از اعتبار و قطعیت بخشش مهریه، رعایت فرآیندهای قانونی و اداری لازم است. این فرآیند عمدتاً خارج از فضای دادگاه و در دفاتر اسناد رسمی انجام می گیرد.

نقش دفاتر اسناد رسمی در بخشش قطعی مهریه: تنها راه حل قطعی

بسیاری تصور می کنند که برای بخشش مهریه باید به دادگاه مراجعه کنند. این باور نادرست است. تنظیم محکمترین سند برای بخشش مهریه، نیازی به دخالت دادگاه ندارد و باید به دفاتر اسناد رسمی مراجعه شود. دفاتر اسناد رسمی، مرجعی قانونی برای ثبت و تنظیم اسناد رسمی هستند که بر اساس قانون مدنی و قانون ثبت اسناد و املاک، اسناد تنظیمی در آن ها از اعتبار لازم الاجرا برخوردارند. ثبت رسمی سند بخشش مهریه (به ویژه ابراء یا صلح) در دفترخانه، از هرگونه تردید و انکار بعدی جلوگیری کرده و قطعیت حقوقی آن را تضمین می کند. این اقدام نه تنها از بروز دعاوی آتی پیشگیری می کند، بلکه در صورت بروز اختلاف، اثبات دعوی را بسیار تسهیل می نماید.

مدارک مورد نیاز برای بخشیدن مهریه

برای تنظیم سند بخشش مهریه در دفتر اسناد رسمی، زوجه (و در برخی موارد زوج) باید مدارک هویتی و اسناد مربوط به ازدواج را همراه داشته باشد. مدارک اصلی عبارتند از:

• شناسنامه معتبر: هم برای زوجه و هم برای زوج (در صورت نیاز به حضور زوج).
• کارت ملی معتبر: هم برای زوجه و هم برای زوج (در صورت نیاز به حضور زوج).
• عقدنامه یا سند ازدواج: اصل سند رسمی ازدواج که حاوی اطلاعات مهریه است.

حضور زوج برای تنظیم سند ابراء مهریه، لزوماً واجب نیست و زوجه می تواند به تنهایی ذمه زوج را بری کند. اما در مواردی که بخشش مهریه در ازای دریافت عوض (مثلاً حق طلاق) باشد، حضور و امضای زوج نیز ضروری خواهد بود. در این موارد، سند تنظیمی به نوعی یک توافق دوطرفه است که نیازمند ایجاب و قبول هر دو طرف است.

شروط اهلیت زن برای بخشش مهریه

برای اینکه بخشش مهریه از نظر حقوقی معتبر باشد، زوجه باید دارای شرایط اهلیت لازم باشد. این شرایط شامل موارد زیر است:

• عقل و سلامت روحی: زوجه باید در زمان بخشش مهریه، از سلامت کامل عقلانی برخوردار باشد و قوه تمییز و اراده او دچار خدشه نباشد.
• بالای ۱۸ سال تمام بودن: سن قانونی برای انجام معاملات و تصرفات مالی در ایران ۱۸ سال تمام شمسی است. زوجه باید به این سن رسیده باشد، مگر اینکه گواهی رشد وی از دادگاه اخذ شده باشد.
• اختیاری بودن و عدم اجبار: بخشش مهریه باید با اراده آزاد و اختیار کامل زوجه صورت گیرد. هرگونه اجبار، اکراه، تهدید یا فریب، می تواند موجب ابطال سند بخشش مهریه شود.

دفاتر اسناد رسمی موظف اند پیش از تنظیم سند، از احراز این شرایط اطمینان حاصل کنند تا از اعتبار حقوقی سند محافظت شود.

اعتبار و قطعیت بخشش مهریه، ارتباط مستقیمی با نوع سند تنظیم شده و رعایت تشریفات قانونی دارد. ابراء مهریه به صورت رسمی، مطمئن ترین راه برای سلب دائمی حق مطالبه است.

نکات حقوقی کلیدی و باورهای غلط در خصوص بخشش مهریه

در خصوص بخشش مهریه، باورها و تصورات نادرستی در جامعه وجود دارد که می تواند منجر به مشکلات حقوقی جدی شود. آگاهی از نکات حقوقی صحیح، برای جلوگیری از این مشکلات حیاتی است.

بخشش مهریه با دست نوشته یا شفاهی: اعتبار و پیامدها

یکی از باورهای غلط رایج، اعتبار بخشش مهریه به صورت دست نوشته یا شفاهی است. در حالی که از نظر فقهی و حقوقی، هر سخن یا رفتاری که دلالت بر بخشش مهریه داشته باشد، می تواند ذمه شوهر را بری کند، اما اثبات این موضوع در محاکم دادگستری بسیار دشوار است. اسناد عادی (دست نوشته) اگرچه ممکن است در صورت اثبات اصالت امضا و محتوا در دادگاه اعتبار یابند، اما به دلیل عدم قطعیت و نیاز به طی مراحل اثبات، محکمترین سند محسوب نمی شوند و همواره در معرض انکار و تردید قرار دارند.

بخشش شفاهی نیز به طریق اولی، به دلیل فقدان هرگونه سند مکتوب، اثبات پذیری بسیار پایینی دارد. در بسیاری از موارد، حتی با حضور شهود، اثبات بخشش شفاهی دشوار است. بنابراین، برای اطمینان از قطعیت و غیرقابل رجوع بودن بخشش مهریه، تاکید بر تنظیم سند رسمی در دفاتر اسناد رسمی است. این اقدام، از پیچیدگی ها و هزینه های احتمالی دعاوی آینده جلوگیری می کند.

اذن پدر برای بخشش مهریه: آیا الزامی است؟

این پرسش که آیا برای بخشش مهریه نیاز به اجازه پدر زوجه است، یکی از دغدغه های مکرر است. پاسخ صریح و قانونی به این پرسش خیر است. همان طور که پیشتر اشاره شد، بر اساس ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی، زن به محض عقد، مالک مهریه می شود و حق هرگونه تصرفی در آن را دارد. این حق، نیازی به اجازه هیچ شخص دیگری، از جمله پدر یا ولی قهری، ندارد.

با این حال، ممکن است برخی دفاتر اسناد رسمی، در عمل و به صورت غیرقانونی، برای پیشگیری از دعاوی احتمالی آینده (مانند ادعای اجبار زوجه توسط زوج) یا صرفاً به دلیل رویه داخلی خود، درخواست اذن پدر را مطرح کنند. این درخواست مبنای قانونی ندارد و زوجه می تواند بدون اذن پدر، اقدام به بخشش مهریه خود در دفترخانه نماید، مشروط بر اینکه تمام شرایط اهلیت (عقل، بلوغ، رشد و اختیار) را دارا باشد.

بخشش مهریه در طلاق خلع و مبارات (فدیه)

یکی از موارد خاص بخشش مهریه، در طلاق خلع و مبارات است. در این نوع طلاق ها، زوجه در ازای طلاق و جدا شدن از همسر، مالی را به او می بخشد که اصطلاحاً فدیه نامیده می شود. این فدیه می تواند تمام یا بخشی از مهریه یا حتی مال دیگری باشد. تفاوت کلیدی این نوع بخشش با ابراء یا صلح قطعی مهریه در این است که در طلاق خلع و مبارات، زوجه می تواند در ایام عده طلاق، از فدیه بخشیده شده رجوع کند. به محض رجوع زن از فدیه، مرد نیز حق رجوع به زن را پیدا می کند و طلاق بائن (غیرقابل رجوع) به طلاق رجعی (قابل رجوع) تبدیل می شود.

بنابراین، بخشش مهریه به عنوان فدیه در طلاق خلع و مبارات، دارای شرایط خاصی است و از لحاظ قطعیت، با ابراء مهریه که به صورت مطلق و بدون شرط رجوع تنظیم می شود، متفاوت است. افرادی که قصد بخشش مهریه در این شرایط را دارند، باید از این امکان رجوع آگاه باشند.

هزینه های مرتبط با تنظیم سند بخشش مهریه در محضر

تنظیم سند رسمی بخشش مهریه در دفاتر اسناد رسمی، مستلزم پرداخت هزینه هایی است که شامل تعرفه های قانونی سازمان ثبت اسناد و املاک کشور می شود. این هزینه ها عموماً شامل حق الثبت، حق التحریر و سایر عوارض قانونی است. میزان این هزینه ها ثابت نیست و بسته به میزان مهریه ای که بخشیده می شود (ارزش مالی معامله) و همچنین تعرفه های مصوب سالانه، متغیر است. برای اطلاع دقیق از هزینه های جاری، توصیه می شود پیش از اقدام به دفترخانه مورد نظر مراجعه کرده و استعلام دقیق انجام شود.

اطمینان از قطعیت بخشش مهریه نیازمند ثبت رسمی آن در دفاتر اسناد رسمی است؛ بخشش شفاهی یا با سند عادی، با وجود چالش های اثباتی، از این قطعیت برخوردار نیست.

نمونه متن محکمترین سند برای بخشش مهریه

برای تنظیم یک سند رسمی و قطعی برای بخشش مهریه، استفاده از عبارات حقوقی صحیح و جامع ضروری است. در ادامه، نمونه هایی از متن ابراء و صلح مهریه ارائه می شود که می تواند مبنای تنظیم سند رسمی در دفاتر اسناد رسمی قرار گیرد. این نمونه ها صرفاً جهت اطلاع رسانی هستند و تنظیم سند نهایی باید توسط دفتردار رسمی و با توجه به شرایط خاص هر پرونده صورت پذیرد.

نمونه متن سند ابراء مهریه (رسمی)

اقرارنامه رسمی ابراء مهریه

مورد: ابراء ذمه زوج از پرداخت مهریه

اقرار کننده (زوجه): خانم [نام کامل زوجه] فرزند [نام پدر زوجه]، شماره شناسنامه [شماره شناسنامه]، کد ملی [کد ملی]، صادره از [محل صدور]، متولد [تاریخ تولد]، به آدرس سکونت [آدرس کامل زوجه].

اقرار شونده (زوج): آقای [نام کامل زوج] فرزند [نام پدر زوج]، شماره شناسنامه [شماره شناسنامه]، کد ملی [کد ملی]، صادره از [محل صدور]، متولد [تاریخ تولد]، به آدرس سکونت [آدرس کامل زوج].

موضوع:

به موجب این سند رسمی و با حضور در دفترخانه اسناد رسمی شماره […] شهر [نام شهر]، اقرار کننده (زوجه) خانم [نام زوجه] در کمال صحت عقل، با اختیار کامل و بدون هیچگونه اجبار یا اکراهی، صراحتاً اعلام و اقرار می دارد که تمامی مهریه مندرج در سند ازدواج شماره [شماره سند ازدواج] مورخ [تاریخ عقد] تنظیمی در دفتر رسمی ثبت ازدواج شماره [شماره دفتر ازدواج] شهر [نام شهر]، شامل [تعداد سکه بهار آزادی/مثال: ۵۰۰ سکه تمام بهار آزادی طرح جدید به علاوه سایر موارد مهریه مثل یک شاخه نبات یا سفر حج و …] را به همسر خود (اقرار شونده) آقای [نام زوج] ابراء نموده و ذمه زوج را در خصوص پرداخت تمامی مهریه فوق الذکر به طور کامل بری و ساقط نموده است.

زوجه با امضای ذیل این سند، صراحتاً و قاطعاً حق هرگونه مطالبه مهریه (اعم از حال، مؤجل، عندالمطالبه، عندالاستطاعه) و هرگونه ادعا و اعتراض احتمالی در آینده را از خود سلب و اسقاط نموده و هیچ گونه حق یا ادعایی نسبت به مهریه مذکور برای خود قائل نمی باشد.

این سند در تاریخ [تاریخ تنظیم سند] در سه نسخه تنظیم و به امضای طرفین رسید و دارای اعتبار قانونی است.

نمونه متن سند صلح مهریه (رسمی)

سند رسمی صلح حقوق ناشی از مهریه

مصالح (زوجه): خانم [نام کامل زوجه] فرزند [نام پدر زوجه]، شماره شناسنامه [شماره شناسنامه]، کد ملی [کد ملی]، صادره از [محل صدور]، متولد [تاریخ تولد]، به آدرس سکونت [آدرس کامل زوجه].

متصالح (زوج): آقای [نام کامل زوج] فرزند [نام پدر زوج]، شماره شناسنامه [شماره شناسنامه]، کد ملی [کد ملی]، صادره از [محل صدور]، متولد [تاریخ تولد]، به آدرس سکونت [آدرس کامل زوج].

مورد صلح:

کلیه حقوق و مطالبات واقعی، حقیقی و فرضی مصالح (زوجه) ناشی از مهریه مشارالیها، موضوع سند ازدواج شماره [شماره سند ازدواج] مورخ [تاریخ عقد] تنظیمی در دفتر رسمی ثبت ازدواج شماره [شماره دفتر ازدواج] شهر [نام شهر]، که بر ذمه متصالح (زوج) می باشد، به شرح [تعداد سکه بهار آزادی/مثال: ۵۰۰ سکه تمام بهار آزادی طرح جدید به علاوه سایر موارد مهریه مثل یک شاخه نبات یا سفر حج و …].

موضوع مصالحه:

مصالح با رضایت کامل و در کمال صحت عقل، کلیه حقوق و مطالبات خود بابت مهریه فوق الذکر را به متصالح، آقای [نام زوج]، به صورت صلح بلاعوض (یا در ازای دریافت [ذکر عوض، مثلاً حق طلاق یا مبلغ معین] به عنوان عوض صلح) صلح قطعی و لازم نمود.

به موجب این صلح نامه رسمی، پس از امضای این سند، هیچ گونه حقی از حقوق ناشی از سند مهریه برای مصالح در مورد صلح باقی نمانده و تمامی آن حقوق در مورد مصالحه، متعلق به متصالح می باشد. زوجه ضمن عقد صلح، حق هرگونه ادعا، اعتراض، فسخ یا رجوع از این صلح را از خود سلب و ساقط نمود.

این سند در تاریخ [تاریخ تنظیم سند] در سه نسخه تنظیم و به امضای طرفین رسید و دارای اعتبار قانونی است.

نتیجه گیری

انتخاب محکمترین سند برای بخشش مهریه، تصمیمی حقوقی و با پیامدهای بلندمدت است که نیازمند آگاهی کامل از جوانب قانونی است. از میان روش های مختلف، ابراء مهریه که به صورت رسمی در دفاتر اسناد رسمی ثبت می گردد، قطعی ترین و غیرقابل رجوع ترین راه برای بری الذمه کردن زوج از پرداخت مهریه است. صلح مهریه و اقرار به وصول مهریه نیز در صورت ثبت رسمی، از اعتبار بالایی برخوردارند و امکان رجوع را به حداقل می رسانند. در مقابل، هبه مهریه به دلیل جایز بودن و امکان رجوع، گزینه مطمئنی برای بخشش قطعی محسوب نمی شود.

باورهای غلطی نظیر اعتبار بخشش مهریه با دست نوشته یا شفاهی، یا لزوم اذن پدر برای این عمل، می تواند افراد را در مسیر حقوقی با چالش مواجه سازد. تاکید بر ثبت رسمی و شفافیت در متن سند، از بروز هرگونه ابهام و اختلاف در آینده جلوگیری می کند. در هر مرحله از تصمیم گیری برای بخشش مهریه، به شدت توصیه می شود که با یک کارشناس حقوقی یا وکیل متخصص در امور خانواده مشورت نمایید تا از انتخاب صحیح ترین روش و رعایت تمامی تشریفات قانونی اطمینان حاصل شود. این اقدام، تضمین کننده آرامش خاطر و جلوگیری از مشکلات احتمالی بعدی خواهد بود.

سوالات متداول

آیا می توان مهریه را فقط بخشی از آن را بخشید؟

بله، زوجه اختیار کامل دارد که تمام یا قسمتی از مهریه خود را به زوج ببخشد. این امر می تواند به هر یک از روش های حقوقی ابراء، صلح، اقرار به وصول یا هبه صورت گیرد. در سند رسمی نیز باید به وضوح مشخص شود که چه میزان از مهریه مورد بخشش قرار گرفته است.

آیا در صورت پشیمانی، راهی برای بازگرداندن مهریه بخشیده شده وجود دارد؟

اگر بخشش مهریه به صورت ابراء یا صلح لازم (که دارای شرط فسخ نباشد) انجام شده و به طور رسمی ثبت گردیده باشد، امکان رجوع از آن وجود ندارد و زوجه حق مطالبه مجدد نخواهد داشت. اما در صورتی که بخشش به صورت هبه باشد یا در قالب فدیه در طلاق خلع و مبارات باشد، زوجه تحت شرایط خاصی (مثلاً در ایام عده در طلاق خلع و مبارات یا عدم بقای عین موهوبه در هبه) می تواند از بخشش خود رجوع کند.

تفاوت ابراء ذمه با بذل مهریه چیست؟

بذل مهریه یک اصطلاح عامیانه و کلی است که به معنای بخشیدن مهریه به هر طریقی است. اما ابراء ذمه یک اصطلاح حقوقی دقیق است که به معنای بری کردن ذمه متعهد از دین می باشد و یکی از انواع سقوط تعهدات است. در واقع، ابراء یکی از مصادیق بذل مهریه است که قطعیت و عدم امکان رجوع از آن، آن را به محکمترین راه تبدیل می کند.

آیا در زمان عقد موقت نیز می توان مهریه را بخشید؟

بله، مهریه در عقد موقت (صیغه) نیز مانند عقد دائم، حق مالی زن است و به محض انعقاد عقد، زن مالک آن می شود. بنابراین، زوجه می تواند مهریه خود را در عقد موقت نیز به همان روش هایی که در عقد دائم توضیح داده شد (ابراء، صلح، اقرار به وصول یا هبه) به زوج ببخشد. البته در عقد موقت، مهریه باید حتماً مشخص باشد و عدم تعیین مهریه، عقد را باطل می کند.

آیا برای بخشش مهریه حتماً باید زوج حاضر باشد؟

خیر، برای ابراء مهریه نیازی به حضور زوج نیست و زوجه می تواند به تنهایی در دفتر اسناد رسمی حاضر شده و ذمه زوج را از پرداخت مهریه بری کند. ابراء یک عمل یک جانبه است. اما در مواردی که بخشش مهریه در قالب عقد صلح و در ازای عوضی (مانند حق طلاق یا مال دیگر) باشد، حضور و امضای هر دو طرف (زوج و زوجه) ضروری است، زیرا صلح یک عقد دوطرفه محسوب می شود.