بررسی اجمالی خواص شیمیایی و فیزیکی کربنات پتاسیم
نقطه ذوب: ۸۹۱ درجه سانتیگراد، ۱۶۳۶ درجه فارنهایت
نقطه جوش: تجزیه میشود
چگالی: ۲.۴۳۳ گرم در سانتی متر
نقطه اشتعال: غیر قابل اشتعال
کربنات پتاسیم چیست؟
پتاسیم یک ترکیب غیر آلی می باشد که به راحتی در آب حل میشود، اما در اتانول و استون نامحلول است. از نامهای دیگر کربنات پتاسیم می‌توان به کربنات پتاس نیز اشاره کرد.
موارد مصرف کربنات پتاسیم
خرید کربنات پتاسیم که محلول در آب است بیشتر برای استفاده در تولید شیشه، شوینده‌ها، صابون، سرامیک، کودها، مواد شیمیایی زراعی، دارویی، مواد غذایی، خوراک دام، کپسول آتش نشانی، ماده خشک کننده برای حلال ها انجام می پذیرد. کربنات پتاسیم را می‌توان به دو نوع سنگین و سبک از نظر تراکم و حلالیت تقسیم کرد. فروش کربنات پتاسیم از نوع سنگین آن برای تولید شیشه، سرامیک و کودها می باشد و نوع سبک آن برای تولید در زمینه مواد غذایی، دارویی و مواد شیمیایی است.
1. کربنات پتاسیم در صنایع غذایی
یکی از دلایل خرید کربنات پتاسیم نوع خوراکی، برای استفاده در تنظیم کردن اسیدیته مواد غذایی می باشد.
کاکائو: برای کاهش اسیدیته دانه های طبیعی کاکائو، تولید کاکائو های قلیایی و پودر کاکائو تیره به کار می رود.
نوشیدنی الکلی: برای کاهش اسیدیته نوشیدنی های الکلی به عنوان عامل بافر کننده مورد استفاده قرار می گیرد.
پخت نان: در گذشته در پخت نان از کربنات سدیم استفاده می‌شد. اما بعداً به دلیل طعم تلخ آن کربنات پتاسیم را جایگزین آن کردند. اما در مواد غذایی پخته شده که به پتاسیم کمی احتیاج است، از آن استفاده می‌کنند.
رشته فرنگی: کربنات پتاسیم برای بهبود بافت و رنگ رشته فرنگی بسیار طرفدار دارد. کربنات پتاسیم موجب کشش زیاد و شکسته نشدن رشته می شود و رنگ آن را تغییر می‌دهد. کربنات پتاسیم ph خمیر را بالا می‌برد و باعث کوتاه شدن زمان پخت میشود .
کربنات پتاسیم و کربنات سدیم جز اصلی در تولید آب شیرین برای تهیه رشته است. اگر بخواهیم رشته فرنگی با پروتئین بالا تهیه کنیم، از کربنات پتاسیم و اگر بخواهیم رشته فرنگی با پروتئین کم تهیه کنیم از کربنات سدیم بیشتر استفاده می کنیم.
شیر: کربنات پتاسیم به عنوان یک تنظیم کننده اسیدیته در پودر شیر و خامه به کار می‌رود.
کشمش: خرید کربنات پتاسیم به عنوان ماده خشک کننده، برای تبدیل انگور به کشمش انجام می پذیرد.
2. کربنات پتاسیم در تولید شیشه
بیش از ۴۴ درصد کربنات پتاسیم تولید شده، برای تولید شیشه استفاده می شود زیرا باعث شفافیت، مقاومت الکتریکی و مقاوم در برابر ضربه می شود. کربنات پتاسیم جزء اصلی در تولید شیشه های تلویزیون، شیشه آزمایشگاهی و شیشه های نوری می باشد.
3. پتاسیم کربنات در ساخت سرامیک
کربنات پتاسیم ماده اولیه تولید سرامیک است. هدف از خرید کربنات پتاسیم و استفاده از آن در تولید سرامیک، کاهش دمای ذوب و افزایش ضریب انبساط، هنگام پخت سرامیک است. در صنعت تولید لوازم خانگی کربنات پتاسیم بسیار کاربرد دارد.
4. کربنات پتاسیم در صابون
برای نرم کردن صابون با پایه های سدیم، از کربنات پتاسیم استفاده میشود. خرید گلیسیرین نیز به دلایل مشابه در این صنعت متداول است.
5. استفاده در تولید ماده سفید کننده
در صنایع نساجی برای سفید کردن لباسها و محصولات چرمی و رنگ کردن پشم خرید پتاسیم انجام می گیرد.
6. کاربرد در صنعت سفالگری
برای لعاب دادن ظروف سفالی از کربنات پتاسیم استفاده می شود.
7. پتاسیم کربنات در صنعت چاپ رنگ و جوهر
در تولید رنگدانه ها و چاپ جوهر نیز کربنات پتاسیم نقش مهمی دارد.
8. استفاده در عینک‌های مخصوص
در ساخت عینک های مخصوص تلویزیون، لنز های نوری و لوله‌های اشعه کاتدی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
9. کربنات پتاسیم یونید کره در کشاورزی
کربنات پتاسیم در زمینه کشاورزی بسیار مفید است. خرید کربنات پتاسیم برای رشد بهتر گیاه، جذب آب، نرم کردن خاک و مرطوب نگه داشتن آن صورت می‌پذیرد. کربنات پتاسیم باعث ضد عفونی کردن خاک، افزایش دمای خاک و خنثی کردن اسیدیته خاک میشود. کربنات پتاسیم می‌تواند باعث سنتز و انتقال متابولیسم نیتروژن و کربوهیدرات در گیاه می شود. کربنات پتاسیم در کشاورزی به طور وسیعی در تولید میوه و سبزیجات استفاده می شود.
کربنات پتاسیم به عنوان کود و یا در ترکیب کود های مرکب استفاده می شود. به دلیل خاصیت حلالیت آن در آب و خاصیت قلیایی بودن آن، ماده مناسب برای تامین پتاسیم لازم در خاکهای اسیدی به ویژه در باغ‌های انگور می باشد. شکل مایع کربنات پتاسیم در مصارف کشاورزی نیز کاربرد دارد.
· کربنات پتاسیم ایرانی و خوراک دام
یکی دیگر از موارد مصرف کربنات پتاسیم در کشاورزی، خوراک دام است. پتاس به عنوان مکمل برای افزایش مواد غذایی در خوراک دام اضافه می شود که باعث رشد سالم حیوانات می گردد. همچنین به عنوان ماده‌ای برای افزایش تولید شیر شناخته شده است.
تولید کننده کربنات پتاسیم
برای قرن‌ها با حرارت دادن پتاس در کوره کربنات پتاسیم به دست می‌آوردند. امروزه با قرار دادن ماده شیمیایی کلرید پتاسیم به یک جریان الکتریکی، به صورت مصنوعی به دست می‌آید. کربنات پتاسیم با کمک واکنش دی اکسید کربن و هیدروکسید پتاسیم به صورت تجاری تهیه میشود.
مصرف کربنات پتاسیم
کربنات پتاسیم یک ترکیب غیرآلی طبیعی می باشد که تقریباً هیچ عارضه ای ندارد و ایمن بودن آن توسط سازمان بهداشت جهانی تایید شده است. کربنات پتاسیم به عنوان یک ماده غذایی برای انسان بی خطر شناخته می شود و یک ماده طعم دهنده، مکمل غذایی و کنترل کننده اسیدیته غذا می باشد و هیچ مدرکی وجود ندارد که مصرف آن باعث سرطان میشود.
تولید کننده کربنات پتاسیم یکسری اطلاعات در اختیار مصرف کننده قرار می دهد که از مهمترین اطلاعاتی که هنگام مصرف کربنات پتاسیم باید داشته باشیم به شرح زیر است :
مصرف این ماده و یا داروهایی که شامل این ماده می شود برای بیماران کلیوی، بیمارانی که زخم معده یا انسداد روده دارند و یا دچار اسهال مزمن می باشند ،ممکن است موجب بروز خطراتی کند. بنابراین باید با مشورت پزشک مصرف شود.
مضرات کربنات پتاسیم
علائم مسمومیت با کربنات پتاسیم شامل موارد زیر است:
- سوختگی و درد شدید در دهان و گلو
- تورم گلو که منجر به مشکل در تنفس میشود
- درد شدید شکم
- اسهال
- درد قفسه سینه
- افت سریع فشار خون (شوک )
- استفراغ که اغلب با خون همراه است
علائم مصرف کربنات پتاسیم روی پوست و چشم شامل:
- سوزش، درد شدید و کاهش بینایی است.
خطرات کربنات پتاسیم
تماس با پوست: هنگام تماس با پوست باعث سوزش میشود. به خصوص زمانی که طولانی مدت در معرض آن قرار داشته باشید.
اقداماتی که برای رفع این مشکل انجام دهید: ابتدا حذف لباس آلوده است. سپس ناحیه آسیب دیده را شستشو دهید و با کرم مرطوب نمایید.
تماس با چشم: کربنات پتاسیم می تواند به شدت به چشم و غشای مخاطی آسیب برساند که در طولانی مدت باعث صدمه به قرنیه می شود و در نهایت منجر به از دست دادن بینایی می گردد.
اولین کار برداشتن عینک یا لنز است. سپس به مدت ۱۵ دقیقه چشم را با آب بشویید.
گوارشی: اگر کربنات پتاسیم بلعیده شود، باعث تحریک دستگاه گوارش می گردد که منجر به سوختگی لب، زبان، دهان، مری و معده میشود. این امر موجب به استفراغ، حالت تهوع، درد شکمی و در موارد شدیدتر باعث تورم گلو و افت فشار خون می گردد.
اولین کار به مصدوم آب فراوان یا شیر بدهید. اگر فرد بیهوش است از خوراندن به مصدوم خودداری کنید. برای تعیین میزان سوختگی مری و معده آندوسکوپی نیاز است که باید به پزشک مراجعه شود.
استنشاق: افرادی که مقدار زیادی کربنات پتاسیم استنشاق می کنند، ممکن است دچار سرفه، مشکلات تنفسی و دردهای قفسه سینه شوند. این امر به خاطر تحریک دستگاه تنفسی است.
در این حالت بیمار را به هوای تازه ببرید و در صورت لزوم از تنفس دهان به دهان استفاده کنید.
برای اینکه بتوان به مصدوم کمک‌های لازم را کرد، باید مدت زمان در معرض قرار گرفتن، مقدار مصرف یا استنشاق را به درستی بدانیم تا به سرعت کمک های اولیه انجام پذیرد.
محافظت شخصی: افرادی که با کربنات پتاسیم کار می‌کنند باید از خطرات مرتبط با آن نیز آگاه باشند و از تجهیزات محافظتی شخصی مانند عینک، ماسک، روپوش و دستکش استفاده کنند و وجود تهویه مناسب در محل کار ضروری است.
بسته بندی و نگهداری:
این ترکیب را در کیسه‌ها و یا بسته‌های 25 کیلوگرمی و یا پک‌های یک کیلویی عرضه می‌کنند. کربنات پتاسیم در غلظت بالا موجب تحریک میشود، اما در غلظت‌های کم و متوسط برای سلامتی انسان ضرری ندارد. کربنات پتاسیم در محیط زیست تجزیه میشود و بنابراین چندان مقاوم نیست و در اندام‌ها تجمع نمی‌کند. این ترکیب به دلیل رطوبت‌گیر بودن باید در انباری کاملا خشک و سر بسته با تهویه‌ی مناسب باشد و به دور از عوامل ناسازگار با آن نگهداری شود.
تاریخچه کربنات پتاسیم
پتاسیم با نماد شیمیایی k یک فلز قلیایی است که عدد اتمی آن 19 می باشد. عنصر پتاسیم نرم و به رنگ نقره ای –سفید می باشد که در هوا به آسانی اکسید می شود و با آب به شدت واکنش می دهد و تولید گرما می کند و در نتیجه باعث شعله ور شدن هیدروژن و واکنش آن می گردد. این عنصر حدود 2.4% از وزن پوسته زمین را تشکیل می دهد و از نظر فراوانی هفتمین عنصر در آن می باشد. به دست آوردن پتاسیم از کانی ها به دلیل خاصیت نامحلولی و ماندگاری آن بسیار دشوار است.
با این وجود، مواد معدنی دیگر مانند polyhalite ،langbeinite ،carnallite و sylvite در بستر دریاها یا دریاچه های قدیمی یافت می شوند. مواد معدنی بسیار زیاد ته نشین شده در این برکه ها عمل استخراج پتاسیم و نمک آن را اقتصادی تر می کند. منابع مهم پتاسیم و پتاس منابعی در کالیفرنیا، آلمان، نیومکزیکو، یوتا و دیگر نقاط زمین می باشد. در عمق 3000 فوتی زیر بستر Saskatchewan، مقادیر عظیمی از پتاس وجود دارد که می تواند به عنوان یک منبع مهم برای این عنصر در آینده در نظر گرفته شود.
اقیانوس ها زیر منبع دیگری برای پتاسیم می باشند، اما در مقایسه با سدیم مقدار پتاسیم موجود در یک حجم معین از آب دریا بسیار کم است. پتاسیم در صورت عمل الکترولیز می تواند به اجزای هیدروکسید تجزیه شود. از روش هی حرارتی نیز برای تولید پتاسیم استفاده می شود. پتاسیم هرگز به صورت رها شده در طبیعت یافت نمی شود. با این وجود، یون های K+ در ارگانیسم های زنده برای فیزیولوژی سلول های تحریکی بسیار مهم هستند.
تولید کربنات پتاسیم از طریق فرایند انگل تخت
در این فرایند از کلرید پتاس، اکسید منیزیم و کربن دی اکسید استفاده می شود و این فرایند سبب ساخت نمک انگل می شود که می تواند پس از تجزیه نمک، کربنات پتاسیم خالص را تشکیل دهد. کربنات پتاس از طریق الکترولیز پتاسیم کلرید به صورت تجاری نیز تولید میشود. سپس هیدروکسید پتاسیم ایجاد شده بوسیله دی اکسید کربن، کربنات پتاسیم را تولید می کند، که اغلب برای تولید سایر ترکیبات پتاسیم نیز بکار برده می شود.
آنالیز کربنات پتاسیم
UNIT RESULT ITEM
% 99.85 (K2CO3(total alkall as K2CO3
% 0.005 KCL
% 0.0001 FA
% 0.10 KOH
% 0.52 Na2CO3
% 0.002 K28O4
% 0.08 LG-LOSS
PPM TRACK AA
% 0.0002 HEAVY TRIETAL AS FB
% 0.0005 WATER LNAOFUBLE
% 0.004 KCLO3
PPM TRACK NL
سوالات متداول فروش کربنات پتاسیم
۱)کربنات پتاسیم در کجا یافت می شود؟
بیشتر گیاهان و درختان حاوی کربنات پتاسیم هستند و در گیاهان مختلف مقادیر متفاوتی از این ماده وجود دارد. در برگ و شاخه درختان کربنات پتاسیم بیشتری یافت می شود.
۲)آیا کربنات پتاسیم در آب حل میشود؟
کربنات پتاسیم نمکی سفید رنگ است که در آب محلول است و یک محلول قلیایی شدید ایجاد می‌کند.
۳)کربنات پتاسیم برای سلامتی مفید است؟
سازمان جهانی غذا و دارو fda اعلام کرده است در صورت استفاده مناسب، کربنات پتاسیم یک ماده ایمن می باشد.
۴)فروش کربنات پتاسیم در چه صنایعی صورت می گیرد؟
کربنات پتاسیم یک پودر سفید یا کریستال جامد بی رنگ است که طعمی نمکی دارد. این ماده ممکن است در آزمایشگاه ها، داروها، کپسول های آتش نشانی، سفالگری، تهیه شیشه، ساخت صابون و نرم کردن آب سخت، استفاده در کود، تهیه نان، نوشیدنی الکلی و رشته فرنگی به کار رود.
مرجع مقاله: