حسین قره: تیم رسانه‌ای هر دولت تقریباً پیش از شکل‌گیری دولت و از ستادهای انتخاباتی شکل‌گرفته و بالا می‌آید، عموماً کسانی در تیم رسانه‌ای دولت‌ها قرار می‌گیرند که در کوران انتخابات در کنار نامزدها بوده و با طرح‌ها و برنامه‌های رسانه‌ای در راستای اهداف نامزد منتخب، ضمن تولید محتوا، اطلاع‌رسانی و توزیع با گستره ملی -در صورت لزوم بین‌المللی- سعی در آشکارا سازی توانایی‌های نامزد خود دارند.
اصولاً قدرت پیش‌بینی حرکت رقبا و آمادگی برای پاسخ و حضور به‌موقع از وظایف تیم رسانه‌ای است.
تیم رسانه‌ای دولت سیزدهم که تقریباً تمام توان اصول‌گرایان و نواصول‌گرایان و جبهه پایداری در انتخابات ۱۴۰۰ بود، تشکیل شده از کسانی است که پشت و روی صحنه سیاست حضور داشته و نقش‌آفرینی کرده‌اند. بسیاری از آنان چهره‌هایی از اصول‌گرایان بودند که با دولت احمدی‌نژاد اختلاف و زاویه پیدا کرده و جدا شدند و به تیم نامزد اصلی آن دوره اصول‌گرایان شهید حجت‌الاسلام رئیسی پیوستند و بعد از برگزاری انتخابات کرسی‌های رسانه‌ای دولت را از آن خود کردند.
در نمای کلی تیم رسانه‌ای دولت‌ها اگرچه در قبل از انتخابات شرح وظایفی برای پروپاگاندا و حاشیه‌سازی و جنجال دارند؛ اما بعد از انتخابات به جز مواردی خاص به دنبال کاهش حاشیه‌سازی و خنثی‌کردن تنش‌ها و آرامش فضای بعد از انتخابات را در دستور کار قرار می‌دهند.
از نظر ساختار دولتی و دستورالعمل‌های قانونی تیم رسانه‌ای دولت مشخصاً در بخشی از بدنه دولت جذب شده و بیشتر در سه نهاد متمرکز می‌شوند، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نهاد متولی ارتباط با اهل فرهنگ و رسانه، که وظایفی همچون تعریف خطوط و جریان‌سازی و خط‌دهی به اهالی رسانه را دارند.
شورای اطلاع‌رسانی دولت، به‌عنوان نهاد متولی پایش اخبار و افکارسنجی بر مبنای داده‌های رسانه‌ای و آگاهی‌سازی مدیران بالادست.
دفتر ریاست جمهور در شکل کلان با زیر مجموعه‌هایی همچون معاونت اطلاع‌رسانی ریاست‌جمهوری که کاری همچون هماهنگی تمامی مراکز اطلاع‌رسانی کشوری و وزارت‌خانه‌ها را برعهده داشته و بین تمام نیروها ایجاد همگرایی می‌کند.
دراین‌بین سخنگوی دولت خود در بالادست شورای اطلاع‌رسانی و از مجموعه دفتر ریاست‌جمهوری نقشی محوری در انتقال سیاست‌های تبین شده دولت و انتشار هفتگی گزارش‌ها و… را برعهده دارد.
دفتر ریاست‌جمهور و معاونت اطلاع‌رسانی دولت
غلامحسین اسماعیلی رئیس‌دفتر دولت سیزدهم از شخصیت‌های است که در پیشینه کاری خود سخنگویی قوه قضاییه را به مدت دو سال برعهده داشت، ششمین سخنگوی قوه قضاییه دکترای خود را از دانشگاه تربیت‌مدرس اخذ کرده و ۵ سال ریاست سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور را برعهده داشته است. سابقه اسماعیلی اگر چه بیشتر قضایی بود، اما از اولین روز شروع به کار دولت سیزدهم از سوی شهید سید ابراهیم رئیسی به‌عنوان رئیس‌دفتر رئیس‌جمهور منصوب شد.
جهرمی سخنگو و دبیر هیئت دولت
علی بهادری جهرمی سخنگو و دبیر هیئت دولت که در آغاز کار رئیس شورای اطلاع‌رسانی نیز بود، و تا یک سال در این سمت ماند؛ اما در آذر ۱۴۰۱ سپهر خلجی جایگزین او در شورای اطلاع‌رسانی دولت شد. او همچنان سخنگو و دبیر هیئت دولت باقی ماند و یکی دیگر از مدیران مستقیم تیم رسانه‌ای دولت سیزدهم است، جوانی متولد ۱۳۶۴ که او هم حقوق را در دانشگاه تهران خوانده است و چند سالی در قوه قضاییه خدمت کرده و با آمدن حجت‌الاسلام سید ابراهیم رئیسی به دولت او نیز از قوه قضاییه راهی دولت شد.
بهادری جهرمی در سال‌های گذشته رئیس سازمان بسیج حقوق‌دانان کشور، رئیس سازمان بسیج حقوق‌دانان تهران و رئیس مجمع عالی سازمان بسیج حقوق‌دانان تهران بزرگ بود. او به‌عنوان سخنگوی دولت تلاش کرد تا در بحران‌ها کشور نقش‌آفرینی کند و گزارش‌های را به مردم بدهد.
وزارت فرهنگ و ارشاد و زیر ساخت‌های ارتباطی
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجموعه‌ای از چندین شورا، نهاد، معاونت و سازمان است که تعدادی از آنان خود به‌تنهایی می‌توانند وزارتخانه‌ای باشند. بااین‌حال وزیر ارشاد مدیران ارشد رسانه‌های همچون روزنامه ایران، روزنامه رسمی دولت، خبرگزاری جمهوری اسلامی، ایرنا، را با احکامی جداگانه تعیین می‌کند که گلوگاه رسمی خبری دولت محسوب می‌شوند. انتخاب معاونت رسانه‌ای و تبلیغات و اداره های کل رسانه‌های داخلی و خارجی و… از جمله حوزه اختیارات وزیر است که بخشی از تیم رسانه‌ای دولت برای هدف‌گذاری خرد و کلان محسوب می‌شود.
محمّدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت سیزدهم هم مقطع کارشناسی را حقوق خوانده است، ۱۳۵۴ در کبودرآهنگ همدان به دنیا آمده و دکترا در روابط بین‌الملل دارد. او بر اساس جایگاهش عملاً باید یکی از شخصیت‌های مهم اطلاع‌رسانی دولت باشد. او اگرچه در آغاز با تولید آثار هنری انقباضی برخورد کرد؛ اما بعد از حوادث تلخ ۱۴۰۱ از این رویکرد دست کشید و از هنرمندان خواست تا به عرصه بیایند و فضای را مخصوصاً برای اجرای کنسرت‌های موسیقی باز گذاشت.
چهره‌های مؤثر اما بدون نشانی واضح
یکی از چهره‌های رسانه‌ای پشت پرده و نزدیک به دولت سیزدهم میثم نیلی برادر مقداد نیلی داماد شهید ابراهیم رئیسی است. میثم نیلی سمت رسمی در تیم رسانه‌ای دولت ندارد اما او مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی است و با حکم و امضای محمدمهدی اسماعیلی در شورای‌عالی خبرگزاری‌ها عضو و در سازمان سینمایی نیز به‌عنوان هیات امنا انتخاب شده است. او از چهره‌هایی بود که در بحبوحه انتخاب محمود احمدی‌نژاد جزئی از یاران و انصاران او بود. او صاحب‌امتیاز سایت رجانیوز است، اسمی برگرفته از شهید محمدعلی رجایی، رئیس‌جمهوری که تنها ۳۶ روز ریاست‌جمهور را برعهده داشت؛ اما سابقه او در زندان و ساده‌زیستی‌اش به یک الگو تبدیل شد. نیلی و سایر اصول‌گرایان که حلقه پیروان محمود احمدی‌نژاد بودند، از او با نام رجایی دوم یاد می‌کردند، یکی از خروجی‌ها این حلقه فاطمه رجبی بود که در کتابی محمود احمدی‌نژاد را معجزه هزاره سوم نامید و یادداشت‌های تند و تیزی علیه همه جریان‌ها سیاسی و اجتماعی کشور می‌نوشت که در رجانیوز منتشر می‌شد. این گروه سال‌ها بعدازاین رفتار خود توبه کرده و از محمود احمدی‌نژاد فاصله گرفتند. میثم نیلی عضو جبهه پایداری است و با آن که در تیم سعید جلیلی در انتخابات حضور داشت؛ اما در دولت رئیسی از اشخاص تأثیرگذار رسانه‌ای به‌حساب می‌آید.
وحید جلیلی نیز از دیگر افرادی است که اگرچه هیچ نقشی و سمتی در دولت ندارد؛ اما جایگاه او به‌عنوان قائم‌مقام سازمان صداوسیما همراه با پیمان جبلی از حلقه رسانه‌ای دولت محسوب می‌شوند. اگرچه مطابق قانون اساسی این سازمان باید ملی عمل کرده و در خدمت هیچ‌گرایشی نباشد؛ اما تولید برنامه‌های تبلیغی برای دولت سیزدهم و تخریب منتقدان و دولت‌های پیشین به‌عنوان بخشی از دستور کار این تیم با اهداف و گرایشات سیاسی کاملاً مشخص بوده است.
بااین‌همه بسیاری از همسویان دولت از جمله رسانه‌ها و روزنامه‌هایی که از یک مشرب فکری با دولت هستند در سه سال گذشته بارها از تیم رسانه‌ای دولت با تمام امکانات شکایت داشتند و اعتراض خود را اعلام می‌کردند. عده‌ای معتقد بودند بار اقدامات رسانه‌ای دولت را نه تیم که سید ابراهیم رئیسی به دوش می‌کشید و در موقعی که تیم رسانه‌ای رفتار و صحبتی از رئیس‌جمهور را منتشر می‌کرد، مورد مخالف‌خوانی بخشی از جامعه قرار می‌گرفت.
۵۷۵۷