سیاست خارجی
- اقتصادی
ستیزهای ترامپ در سیاست خارجی
ترامپ با اولین اظهارات خود نشان داد که تحولات نوین در جهان را نمی شناسد و قصد دارد برای احیای هژمون آمریکا،جهانیان را به مبارزه خوانده و ستیزه جویی را جایگزین عقل گرایی کند.توجه به محورهای زیر مسیر ستیزهای دنباله دار دولت ترامپ را روشن می کند. ۱-همسایه ستیزیسخنان ترامپ مبنی بر افزایش فشاربر مکزیک، کانادا و پاناما نشان داد که «همسایه ستیزی» یکی از محورهای اصلی سیاست خارجی آمریکا خواهد بود.قوی ترین رویکرد ستیزه جویانه ترامپ علیه مکزیک با تمرکز بر سه عامل تجارت، مهاجرت های غیرقانونی و مباحث امنیتی بود.ترامپ در حوزه تجاری می خواهد از اول فوریه تعرفه‌هایی را برای کالاهای وارداتی مکزیک به آمریکا اعمال کند؛در واقع او جنگ اقتصادی را از مکزیک شروع خواهد کرد.کاخ سفید همچنین قرار است با اعلام وضعیت اضطراری ملی در مرز جنوبی با مکزیک و اعزام ارتش به آن منطقه،رویکرد مقابله ورود مهاجرین مکزیکی را تشدید کرده و در داخل نیز عملیاتی بی‌سابقه برای اخراج میلیون‌ها مهاجر مکزیکی صورت دهد.ترامپ در حوزه امنیتی و به بهانه مقابله با کارتل های مواد مخدر، عرصه را بر مکزیک تنگ ساخته و با این بهانه به سوی تسلط بر خلیج مکزیک حرکت خواهد کرد.این تحرکات قطعا در دوره دوم ترامپ،روابط واشنگتن-مکزیکوسیتی را با چالش‌های جدی مواجه …
- اقتصادی
اهمیت توجه مجدد به مفهوم استقلال راهبردی در ساخت سیاست خارجی
سال گذشته پیشنهاد گفتمان حاکم بر سیاست خارجی و یا در واقع تئوری سیاست خارجی کشور تحت عنوان خودمختاری و یا استقلال راهبردی ( Strategic Autonomy) را در رسانه ها ارائه و پیرامون آن مطالبی را عنوان داشتم. به نظر می رسد تحولات یک سال اخیر اهمیت توجه به این رویکرد در حوزه سیاست خارجی کشور را به نوعی اجتناب ناپذیر نموده است. شبکه ای شدن مناسبات جهانی، توسعه ارتباطات و فناوری های علمی خصوصا هوش مصنوعی، رشد شتاب آلود برخی از کشورهای منطقه در توسعه اقتصادی، وابستگی متقابل کشورها در حوزه اقتصاد و … در یک تصویر بزرگ تر حوزه روابط خارجی را به یکی از مهم ترین محورهای اداره کشور تبدیل نموده است. در واقع و بر خلاف آنچه در گذشته تحت عنوان” سیاست خارجی ادامه سیاست داخلی است ” از آن یاد می گردید، تحولات قرن 21 نشان داده سیاست خارجی نه تنها ادامه سیاست داخلی به طور کامل محسوب نمی شود، بلکه محوری مهم و تعیین کننده در شیوه حکمرانی گردیده است. این مهم فی نفسه ضرورت بررسی چارچوب های کلان سیاست خارجی را ایجاب می نماید. بدون انجام یک تحول در حوزه سیاست خارجی و تحقق الزامات مرتبط با آن، نمی توان آینده ای متفاوت …
- اقتصادی
ورود هوش مصنوعی به سیاست خارجی
چنین تغییر شکلی دنیای کسبوکار و روابط ژئوپلیتیکی را متحول خواهد کرد. هوش مصنوعی به عنوان ابزاری جدید که هنوز بسیاری از وجوه آن ناشناخته است، به هر حوزه‌ای که ورود کند می‌تواند حساسیت‌هایی را برانگیزد و نگرانی‌های را ایجاد کند، اما شاید حساس‌ترین حوزه‌ای که بیم آن می‌رود مضرات هوش مصنوعی در آن بیش از مزایایش باشد، عرصه سیاست است. یکی از این حوزه‌های جدید، عرصه سیاست خارجی و روابط بین الملل است؛ هوش مصنوعی با قابلیت تحلیل کلان داده‌ها و پیشبینی رویدادها و تحولات، در حال تبدیل شدن به یک تغییر دهنده جدی صحنه بازی در روابط بین الملل است. در نتیجه برخی کشورهای پیشرو در زمینه هوش مصنوعی به استفاده گسترده از این فناوری نوظهور در جهت تحلیل و تصمیم‌گیری در عرصه سیاست خارجی روی آورده‌اند. بخش امور امنیت خارجی در وزارت امور خارجه چین یکی از پیشروترین نهادهای وزارت خارجه در جهان است که از سیستم‌های هوش مصنوعی برای تحلیل و تصمیم‌گیری در مورد مسائل پیش روی خود استفاده می‌کند؛ به عنوان مثال، این نهاد در فرایند تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاری خارجی در رابطه با طرح ابتکاری «یک کمربند – یک جاده» با ریسک بالای سیاسی، اقتصادی و زیست محیطی، از هوش مصنوعی استفاده کرده است. ایالات …
- اقتصادی
هوش مصنوعی و تاثیر آن در سیاست خارجی
هوش مصنوعی به عنوان ابزاری جدید که هنوز بسیاری از وجوه آن ناشناخته است، به هر حوزه‌ای که ورود کند می‌تواند حساسیت‌هایی را برانگیزد و نگرانی‌های را ایجاد کند، اما شاید حساس‌ترین حوزه‌ای که بیم آن می‌رود مضرات هوش مصنوعی در آن بیش از مزایایش باشد، عرصه سیاست است. تا کنون سیاستمداران و پژوهشگران سیاسی بسیاری در مورد توسعه روزافزون و بی‌قاعده هوش مصنوعی هشدار داده و خطراتی را برای ورود آن به سیاست ترسیم کرده‌اند. «هنری کیسینجر»، وزیر اسبق امور خارجه آمریکا، از آن دسته پژوهشگرانی بود که دید مثبتی نسبت به ورود هوش مصنوعی به سیاست نداشت. او بر این اعتقاد بود در شرایطی که احتمال جنگ چین و آمریکا وجود دارد، هوش مصنوعی می‌تواند به یک تسلیحات دیجیتالی در دست قدرت‌های بزرگ تبدیل شود؛ سلاحی که به اعتقاد کیسینجر از بمب اتم هم مخرب‌تر خواهد بود، زیرا هیچ گونه تفکر و شعور انسانی پشت آن وجود ندارد. جهان سیاست، مانند بازی شطرنج است که مبتنی بر ارزیابی سناریوها و پیشبینی بهترین واکنش یا بهترین حرکت مهره‌ها است؛ اما شطرنج جهان سیاست، پیچیدگی بیشتری دارد؛ به‌نحوی‌که بازیگران زیادی با ترجیحات آشکار و نهان در آن شرکت دارند که رویکردهای اعلامی و اعمالی آنها به‌ضرورت یکسان نیست؛ تغییرات …
- اقتصادی
اهداف و سیاست خارجی ترکیه در خلیج فارس
در این راستا، در دو دهه اخیر ترکیه با قدرت، پیگیر افزایش نفوذ در منطقه غرب آسیا بوده است؛ سیاستی که می توان مهم‌ترین اهداف و دلایل آن را «عامل انرژی»، «لزوم ایجاد تحرک اقتصادی در ترکیه» و «تبدیل شدن به بازیگر کنشمند غرب آسیا» عنوان کرد. در این راستا از یک منظر، تأمین تقاضای داخلی برای انرژی و انتقال انرژی به اروپا سبب شده است ترکیه پیگیر افزایش وابستگی متقابل با کشورهای نفت خیز حوزه خلیج فارس باشد. برای تحقق این مهم و البته تأمین اهداف و منافع دیگر، این کشور به طور رسمی از سال ۲۰۰۸ با امضای پیمان راهبردی سیاسی، اقتصادی و امنیتی با شورای همکاری خلیج فارس وارد این حوزه شد و پیمانی با کشورهای خلیج فارس منعقد نمود که در نوع خود، اولین پیمان راهبردی بین شورای همکاری خلیج فارس و دولت‌های دیگر محسوب می شد. هر چند بعد از انعقاد این پیمان، ترکیه به دلیل ارتباطات نزدیک با ایران و کنشگری فعال ایالات متحده در منطقه خلیج فارس، بلافاصله برای ایفای نقش نظامی و سیاسی در منطقه اقدام نکرد، اما کوشید به صورت چراغ خاموش روابط و نفوذ خود در کشورهای منطقه را توسعه دهد. در سال ۲۰۱۴ ترکیه و قطر قرارداد امنیتی- استراتژیکی …
- مجله جامعه
موفقیت «وزیر خارجه شهید» در دیپلماسی با رویکرد «سیاست خارجی متوازن»
تأملی بر حضور وزیر خارجه مصر در بزرگداشت شهدای خدمت؛ سفر سامح شکری وزیر امور خارجه مصر به تهران جهت شرکت در مراسم بزرگداشت شهدای فقید قوه مجریه، نقطه آشکارساز دیپلماسی موفقیت آمیز منطقه‌ای دولت سیزدهم و روند رو به جلوی احیای روابط تهران-قاهره به عنوان دو بازیگر مهم در منطقه غرب آسیا و شمال آفریقاست. گروه سیاست خبرگزاری علم و فناوری آنا، حنیف غفاری؛ سفر سامح شکری وزیر امور خارجه مصر به تهران جهت شرکت در مراسم بزرگداشت شهدای فقید قوه مجریه، نقطه آشکارساز دیپلماسی موفقیت آمیز منطقه‌ای دولت سیزدهم و روند رو به جلوی احیای روابط تهران-قاهره به عنوان دو بازیگر مهم در منطقه غرب آسیا و شمال آفریقاست. احیای دیپلماسی منطقه‌ای، آن هم از موضع قدرت و عزت یکی از بزرگ‌ترین دستاورد‌های دولت سیزدهم در عرصه سیاست خارجی محسوب می‌شود. در همین راستا شهید امیرعبداللهیان وزیر امورخارجه فقید کشورمان را می‌توان سکاندار متعهد دستگاه دیپلماسی کشورمان در طول سه سال اخیر قلمداد کرد. در این خصوص نکاتی وجود دارد که نمی‌توان به سادگی از کنار آنها عبورکرد. نخست اینکه امیرعبداللهیان به اصالت دیپلماسی منطقه‌ای در برابر دیپلماسی فرامنطقه‌ای اعتقاد راسخ داشت. این دیپلمات شهید و متعهد، به مانند رئیس جمهور شهید کشورمان بر این باور بود که …
- اقتصادی
بررسی پنج ادعا درباره سیاست خارجی دولت سیزدهم
برخی در نقد سیاست خارجی دولت سیزدهم پنج بحران ماهیت، روش، صورت، بحران و قدرت را مطرح می کنند و در این راستا بحران ماهیت به معنای عدم توانایی تشخیص حوزه‌های “کنشگری استراتژیک” تفسیر می شود. حوزه های کنشگری دستگاه دیپلماسی در دولت سیزدهم کاملا مشخص و روشن است. راهبرد سیاست خارجی در سطح بین المللی کنشگری برای تقویت جبهه چندجانبه گرایی،همکاری با جهان اسلام و یافتن دوستان بیشتر در اقصی نقاط جهان؛ کنشگری در سطح منطقه، بهره گیری از ائتلاف های منطقه ای و کنشگری در سطح دوجانبه،تقویت مناسبات با اکثر همسایگان و حل اختلافات با یکی دو کشور همسایه است. برای هر سطح از کنشگری ،راهکار و راهبرد وجود داشته و اجرا می شود. رابطه قدرت و ایدئولوژی در همین رابطه ایدئولوژی مغایر با منافع ملی خوانده می شود. جمهوری اسلامی یک نظام ایدئولوژیک است و طبعا دولت هم نمی تواند غیر ایدئولوژیک باشد. هیچکدام از دولت های قبل نیز غیر ایدئولوژیک نبوده اند. اصلا قدرت به دلیل ایدئولوژی تولید و حفظ می شود. کدام قدرت است که فاقد ایدئولوژی باشد.آیا آمریکا یک کشور غیرایدئولوژیک است؟ آیا شوروی سابق ایدئولوژی نداشت یا روسیه فعلی فاقد ایدئولوژی است؟آیا رژیم جعلی اسرائیل ایدئولوژی ندارد؟ایدئولوژی صرفنظر از نوع آن،آرمان های یک …
- اقتصادی
سه دروغ علیه سیاست خارجی انقلابی
کمیل خجسته در یادداشتی با اشاره به بیانیه اخیر روسیه و شورای همکاری خلیج فارس درباره جزایر سه گانه، به تبیین نگاه دولت در برخورد با این موضوع پرداخته است. به گزارش مجله آنلاین، در این یادداشت آمده است: مواضع این روزهای مسئولین جمهوری اسلامی نسبت به بیانیه مشترک روسها با شورای همکاری خلیج فارس درباره جزایر سه گانه را دیده‌اید. فرق این نگاه با کلیشه‌ای که غرب‌گرایان درباره سیاست خارجی جمهوری اسلامی تلاش می‌کنند بسازند در سه چیز است:۱. آنها به دروغ ادعا می‌کنند نگاه انقلابی در سیاست خارجی انزواطلب است. در حالی‌که تمام تلاش اینست که وارد تعامل_با_جهان شود. به همین دلیل تلاش می‌کند تا «راه شرق» را برای خود باز کند. نگران «دخالت ناتو» به شمال شرق و غرب خود و آسیای میانه است. از «افریقا به عنوان معدن ثروت» دست‌نخورده بهره ببرد. «اتحادهای منطقه‌ای» با همسایگان و شرکای راهبردی‌اش درست کند و با کشورهای اروپای اول و اروپای دوم تعامل و همکاری کند. اما برعکس، غربگراها کل دیپلماسی سیاسی و اقتصادی ایران را سال‌ها بر مدار ارتباط با ۴کشور «محدود» کردند.۲. آنها به دروغ می‌گویند نگاه انقلابی خود را وابسته_به_شرق می‌داند. در حالی‌که راهبرد سیاست خارجی ایران ایجاد یا شرکت در اتحاد و ائتلاف‌های منطقه‌ای برای …
- اقتصادی
بیگانگی روسها و ما با الفبای همسایگی و سیاست خارجی
روسیه نیز به ارکستر کشورهای عرب خلیج فارس علیه تمامیت سرزمینی ایران پیوست و حتی از چین موضعی فراتر گرفت و سوابق تلخ خود در ایران را در یادها زنده ساخت. تخصصی در سیاست خارجی ندارم، اما هرگز متعجب نشدم. رویکردی که در سیاست خارجی اتخاذ کرده ایم نتیجه ای جز این ندارد. این همگن با سوابق روس ها و شیطنتی است که علنی کرده اند، اقدامات و ساخت و پاخت های پنهانشان را خدا می داند به ویژه اگر از سَر وسِرّ بسیاری از برنامه ها و مراکز استراتژیک ایران هم در مراودات سالهای اخیر خبردار شده باشند. بی جهت نیست که آقای ظریف به کارشکنی های آنان اشاره و بسیاری از اهل خبره به احتمال چراغ سبزهای روسیه در حملات مکرر رژیم اسرائیل به مراکز وابسته به ایران در سوریه مشکوکند. روس ها بارها ثابت کرده اند که با آنها تا انتهای خط نمی توان رفت و با الفبای حسن همجواری بیگانه اند و الا با همسایه ای که هزاران سال دیگر باید با آن همجوار باشند چنین نمی کردند. همانقدر می فهمم که همنوایی با مدعیان تمامیت ارضی یک کشور به هیچ وجه با ادعای رابطه استراتژیک همخوانی ندارد. سیاستگذاران اصلی کشور و دستگاه سیاست خارجی باید …
- اقتصادی
تدابیر حکیمانه در سیاست خارجی نظام (۲)
۵- سیاست شجاعانه جمهوری اسلامی ایران در حمایت بی‌دریغ از آزادی فلسطین و قدس شریف و محور مقاومت که نمایش هماهنگی میان میدان و دیپلماسی است،صلح دوستان جهان را به حمایت از گفتمان آزادی فلسطین برانگیخته و انزوای رژیم صهیونیستی را در پی داشته است.صدور قطعنامه های مجمع عمومی و حتی شورای امنیت سازمان ملل و دیگر نهادهای بین المللی همچون یونسکو، بر آثار مقاومت مشروع فلسطینیان در اراضی اشغالی، عرصه های جدیدی برای پیشبرد مبارزه علیه رژیم اشغالگر را گشوده است.موضع حکیمانه ایران مبتنی بر تداوم مقاومت برای تشکیل دولت یکپارچه فلسطین به پایتختی قدس شریف از طریق برگزاری یک همه پرسی با حضور همه اقوام و ساکنان اصلی این سرزمین، اعم از مسلمان، مسیحی و یهودی، احقاق حقوق کامل این ملت را دنبال کرده است.رویکرد ایران برخاسته از نگاه اعتقادی در لزوم رعایت حقوق مشروع ملت ها، اصل انصاف و عدالت در نظام بین‌الملل و وظیفه کشورهای مستقل در حمایت و دستگیری از مظلومین و مستضعفین است که حمایت آزادگان جهان بخصوص در جهان اسلام را نیز با خود دارد. ۶-در قفقاز جنوبی، جنگ دوم قره‌باغ، در تاریخ ۲۷ سپتامبر ۲۰۲۰ با حمله جمهوری آذربایجان به ارمنستان، برای آزادسازی مناطق اشغالی آغاز شد و جمهوری اسلامی ایران در …
- ۱
- ۲