علت سوختن و سیاه شدن شمع موتورسیکلت

شمع یکی از مهم ترین قطعات در انتقال جرقه موتورسیکلت می باشد که  با انتقال جرقه به موتور باعث روشن شدن موتورسیکلت می شود. چنانچه اگر به هر دلیلی شمع دچار مشکل شود یا موتور روشن  نمی شود و اگر روشن شود باعث ریپ زدن و کم شدن توان موتورسیکلت می شود.دلایل مختلفی برای سوختن شمع موتور سیکلت وجود دارد و در صورت سوختن شمع موتورسیکلت، نشانه هایی در دستگاه به وجود می آید که یکی از آنها سیاه شدن شمع می باشد. اما علت سوختن شمع موتورسیکلت مطلبی است که  موتورسازی سیار قصد دارد در این مقاله به آن بپردازد.

شمع موتور سیکلت چیست؟

شمع قطعه ای اساسی در موتورسیکلت می باشد که وجود آن برای راه اندازی موتور ضروری می باشد. ولتاژ از پایه به سمت plug فرستاده شده و از یک الکترود مرکزی به الکترود زمین می پرد و ایجاد جرقه می کند. این جرقه مخلوط سوخت و هوا را در محفظه احتراق روشن کرده و باعث انفجار می شود که باعث آغاز قدرت موتور می گردد. ایجاد جرقه در سر شمع باعث می شود تا نویزهای الکترومغناطیسی می گردد که برای کم کردن این نویز از شمع هایی که دارای مقاومت می باشند استفاده می شود.

قسمت های مختلف شمع موتور سیکلت

• بدنه فلزی و رزوه
• قسمت آچار خور یعنی مهره
• الکترود کناری (الکترود منفی)
• الکترود مرکزی (الکترود مثبت)
• شیار، شکاف یا گپ بین دو الکترود
• عایق (از جنس سرامیکی یا چینی)
• ترمینال
• واشر

انواع شمع موتورسیکلت

شمع موتورسیکلت انواع مختلفی دارد با امدادسیکلت همراه باشید تا با انواع شمع موتورسیکلت آشنا شوید.

• شمع موتورهای دوزمانه

که قدیمی ترین شمع ها، شمع موتورهای دوزمانه می باشد که سایز بزرگتری نسبت به سایر شمع ها دارند.

• شمع موتورهای چهار زمانه

 شمع موتورسیکلت های چهارزمانه شامل  شمع 70، شمع پالسی، شمع هندایی می باشد.

علت خراب شدن شمع موتورسیکلت

عواملی که منجر به خرابی شمع موتور سیکلت می شوند عبارتند از:

• استفاده از سوخت با کیفیت نامناسب (مثل وجود ترکیبات سربی در بنزین)
• تنظیم نبودن نسبت هوا و بنزین
• روغن‌ سوزی
• عدم تعویض به موقع شمع (ذوب شدگی یا پوسیدگی الکترود شمع )
• درست استارت نخوردن
• و…

علت سوختن شمع موتورسیکلت

علت اصلی سوختن شمع موتورسیکلت تنظیم نبودن مصرف سوخت و هوا می باشد. که این خود باعث کامل نشدن احتراق شده و کم کم احتراق ضعیف شده و باعث سوختن شمع می شود.

چکار کنیم شمع موتور نسوزد؟

ابتدا باید شمع موتورسیکلت را باز کنیم و بررسی کنیم اگر شمع موتورسیکلت حالت آجری و سفید داشت یعنی شمع مشکلی ندارد و موتورسیکلت خوب کار می کند و اندازه سوخت و هوا به میزان درست به موتور می رسد و در این حالت موتورسیکلت بهترین راندمان را دارد. اما اگر دوده و سیاهی روی شمع موتورسیکلت مشاهده کنیم یعنی مصرف سوخت بیش از حد می باشد و باید تنظیم شود.

حالت سومی که ممکن است روی شمع موتورسیکلت مشاهده کنیم حالت دون دون و کمی سیاهی روی شمع موتورسیکلت می باشد که این حالت نشان می دهد که سوخت به اندازه کافی به موتورسیکلت نمی رسد. در این حالت موتورسیکلت کم می اورد و راه نمی رود.

علت سیاه شدن شمع موتور سیکلت

برای بررسی علت سیاه شدن شمع موتورسیکلت باید عوامل سیاه شدن آنها را مشخص کرد. شمع فقط از یک طرف یا تمام قطر می تواند سیاه شود. همچنین می تواند دوده ها به شکل تر و خشک باشند. شمع موتور سیکلت معمولاً 10000 مایل (16000 کیلومتر) طول عمر دارد. استثنائاتی وجود دارد و شمع های کمی ساخته شده اند تا عمر طولانی تری مثل 30000 کیلومتر نیز طول عمرشان می باشد.

معمولا باید با توجه به عمر مفید پیشنهادی سازنده شمع و موتور سیکلت شمع را تعویض کنیم. عمر مفید شمع وابسته به نوع موتور سیکلت‌ (حجم سیلندر، کلاس و رده) می باشد. اگر بخواهیم به صورت بهینه از شمع خودرو استفاده کنیم، وقتی 60% عمر ذکر شده از طرف سازنده گذشته باشد زمان تعویض مناسبی برای این کار می باشد.

دوده سیاه و خشک روی الکترودها و نوک عایق نشان دهنده شمع موتور آلوده به کربن است. این می تواند به دلیل کثیف بودن فیلتر هوا، رانندگی بیش از حد با سرعت پایین، غنی بودن (زیاد بودن) بیش از حد از مخلوط سوخت/هوا یا بی حرکت بودن وسیله نقلیه شما برای مدت طولانی باشد.

وقتی نسبت ترکیبی سوخت و هوا مناسب نباشد دوده روی الکترودها، پوسته و دهانه شمع موتور سیکلت دیده می شود.

چند نوع نسبت ترکیبی سوخت و هوا وجود دارد:

غنی یا زیاد: سوخت بیشتر و هوای کمتر

در این حالت الکترود شمع دارای رنگ قهوه ای مایل به قرمز است.

متعادل یا بالانس: مقدار مساوی سوخت و هوا

بهترین نسبت برای عملکرد شمع ها می باشد و رنگ قهوه ای دارند.

کم: سوخت کمتر و هوا بیشتر

سوخت کمتر و هوای بیشتر آسیب زیادی به شمع ها وارد می کند و در این حالت شمع ها رنگ مشکی دارند.

عوامل دیگری که باعث سیاه شدن شمع می شوند عبارتند از:

• کثیف بودن فیلتر هوا
• سوخت زیاد و هوای کمتر
• فاصله زمانی کم بین روشن و خاموش شدن موتور سیکلت

راهکار رفع سیاه شدن شمع موتور سیکلت چیست؟

حالا که علت دوده گرفتن شمع موتور را دانستیم باید ببینیم که چطوری می‌توان دوده زدن شمع موتورسیکلت را برطرف کرد. در نظر داشته باشید که پس از مدتی استفاده، شمع موتورسیکلت نیاز به تعویض پیدا می‌کند.

در صورتی که شاهد سیاه شدن شمع موتور سیکلت هستید بایستی شمع را تعویض نمایید و به همراه آن سیستم برق و شمع ها، انژکتورها و مخلوط هوا و بنزین را بررسی کنید و ایرادات را برطرف نمایید.

در غیر این صورت پس از مدتی سهل انگاری باید با هزینه بیشتری آسیب‌های بزرگ‌تری از موتور را برطرف کنید. بنابراین به محض بررسی علت سیاه شدن شمع موتور سیکلت، نسبت به تعویض آن اقدام کنید.

بعد از تشخیص اینکه شمع موتورسیکلت دوده میزند باید چکار کنیم؟ 

برای اینکه تشخیص دهید که چه چیزی باعث خراب شدن شمع موتور سیکلت شده است بایستی موتور را خاموش کرده و مطمئن شوید که جریان برق وجود ندارد.

در نهایت شمع‌ها را با یک آچار مخصوص از سر سیلندر جدا کرده و ببینید که آیا خرابی به علت روغن زدن شمع موتور سیکلت است و یا دوده گرفتن شمع ماشین باعث بروز این اتفاق شده است.

در صورت تجربه نداشتن در این زمینه بهتر است به یک تعمیراتی مراجعه نمایید.

زمان تعویض شمع  موتورسیکلت

شمع های موتورسیکلت باید هر 8000 تا 10000 مایل (13000 تا 16000 کیلومتر) تعویض شوند. علاوه بر این، اگر رنگ مقره (محل جرقه) به طور مشخص با رنگ قهوه ای مایل به زرد متفاوت است یا الکترودها فرسایش یافته اند یا رسوبات کربن اضافی وجود دارد نیز باید شمع عوض شود. اگر روی لایه شمع رسوبات ایجاد شده باشد، احتراق موتور برای شمع دشوار خواهد بود. در این موارد نیز شمع باید تعویض شود.

 چک کردن شمع ها

شمع ها از اجزای مهم موتور هستند که باید به صورت دوره ای بررسی و بازرسی شوند و پس از اتمام عمر آن ها تعویض شوند.

استفاده از سرعت زیاد به صورت مداوم یا سرعت کم مداوم، استفاده از سوخت با ترکیبات سربی موجب عملکرد ضعیف شمع خواهد شد که در بهترین حالت باید تمیز کنید و در بدترین حالت باید آن را عوض کنید. چرا که کارکرد همیشگی را نخواهد داشت.

از آنجایی که گرما و رسوبات باعث فرسایش آهسته شمع ها می شود، باید طبق تعمیر و نگهداری دوره ای توصیه شده در دفترچه راهنما بررسی کرد.

علاوه بر این، شمع ها باید در هر 4000 تا 5000 مایل (6500 تا 8000 کیلومتر) مسافت نیز از نظر سالم بودن چک و بررسی شوند.

نکته مهم هنگام تعویض شمع موتور سیکلت

اگر شمع اشتباهی در موتورسیکلت خود استفاده کنید، ممکن است موتور عملکرد خود را از دست بدهد. همچنین ممکن است باعث افزایش مصرف سوخت و مشکلات استارت شود. حتی در موارد شدیدتر حتی ممکن است با آسیب های جدی تر مواجه شوید. بنابراین همیشه باید از شمع‌هایی که سازنده موتورسیکلت برای مدل خاص موتورسیکلت در دفترچه راهنمای اطلاعات خود تعیین کرده است استفاده کنید. همچنین باید به لیست سازنده های شمع مدل موتور سیکلت خود را بررسی کنید و برای خرید به آن ها مراجعه کنید و یا آن برند را تهیه کنید.

مراحل بررسی/تعویض شمع موتور سیکلت

برای بررسی، تمیز کردن یا تعویض شمع‌ها در موتورسیکلت خود، گام به گام مراحل زیر را برای اطمینان از بررسی یا تعویض شمع‌ها دنبال کنید.

مرحله اول: درپوش شمع را بردارید.

مرحله دوم: هر گونه آلودگی را از اطراف پایه شمع تمیز کنید.

مرحله سوم: شمع را با استفاده از یک آچار شمع مناسب باز کرده و خارج کنید.

مرحله چهارم: الکترودها و چینی یا عایق مرکزی را از نظر رسوب، فرسایش یا رسوب کربن بررسی کنید.

اگر فرسایش الکترودها زیاد است یا مقدار زیادی رسوب سیاه، دوده و کربن وجود دارد، باید شمع را تعویض کنید.

اگر در حال تعویض شمع هستید، از چند مرحله بعدی صرفنظر کرده و مستقیماً به مرحله 7 بروید.

اگر فرسایش خیلی زیاد نیست یا رسوبات حداقل هستند، شمع سیاه یا خیس را پاک و تمیز کرده و استفاده کنید. برای این کار می توانید از برس سیمی نیز استفاده کنید.

مرحله پنجم: شکاف یا فاصله بین الکترود مرکزی و الکترود کناری شمع را با استفاده از فیلر (شیارسنج یا شکاف سنج) جهت جرقه زنی درست بررسی کنید.

شکاف یا شیار شمع (گپ) باید در محدوده مشخص شده توسط سازنده باشد. توصیه فاصله شکاف ایده آل را می توان در کتابچه راهنمای موتورسیکلت پیدا کرد.

شکاف یا شیار شمع معمولا باید بین 0.03 – 0.04 اینچ (0.8 – 0.9 میلی متر) باشد. با این حال، باید دفترچه راهنمای مالک مدل موتورسیکلت خود را بررسی کنید زیرا شکاف ایده‌آل می‌تواند از سازنده‌ای به سازنده دیگر کمی متفاوت باشد.

مرحله ششم: مطمئن شوید که واشر شمع آسیبی ندیده است و در شرایط خوبی قرار دارد. اگر واشر آسیب دیده باشد باید شمع تعویض شود.

واشر اتصال گازی بین محفظه احتراق و شمع را ایجاد می کند تا از خروج فشار احتراق هنگامی که گرما باعث انبساط دو قسمت با سرعت های مختلف می شود جلوگیری کند. همچنین واشر به عنوان وسیله ای برای تبادل حرارت عمل می کند که اگر آسیب دیده باشد باید شمع جدید را جایگزین کنید.

مرحله 7: شمع را تعویض کنید.

جمع بندی

موضوع این مقاله علت سوختن شمع موتورسیکلت بود و در ابتدا به معرفی شمع موتور سیکلت و بررسی ساختار آن پرداخته شد و مشکلاتی که ممکن است برای شمع به وجود آیند مورد بررسی قرار گرفت. و اما ذکر این نکته ضروری است که در صورت عدم تخصص در کار کردن با موتور سیکلت و عدم آشنایی با قطعات مختلف آن، نیاز است تا حتما به تعمیرکار متخصص  موتورسیکلت مراجعه نموده و تعمیر شمع موتور سیکلت را به او بسپارید.

برای تهیه شمع مرغوب می توانید از سایت دیجی کالا نیز استفاده کنید.